Sunday 12 April 2020

GALILI RAMAH IN HMAAH KA KAL DAWN A NI.


(A thui deuh a, mahse chhiar a manhlain ka ring...? )

A chunga thupui kan tarlan hi, thawhleh hnua zirtirte tana 'thuchah hmasa ber' a ni.

Mt 26:32; MK 14:28-ahte hian Isuan a thih hmain a lo sawi lawk tawh a…”Nimahsela ka thawhleh hnuin Galili ramah in hmaah ka kal ang” a ti a (MT26:32).

He a thuchah hi a thawhleh hnuaah chuan, a lo tiam tawh ang ngeiin, zirtirte tan pek a lo ni ta a ni.

Mt 28:16-ah khan he thutiam tihhlawhtlinna hi kan hmu bawk.

A PAWIMAWHNA:
He thuchah chungchang thuah hian zawhna thenkhat a awm thei a, chungte chu;

i) He thuchah hian enge  pawimawhna a neih? Lal Isua hian engah nge a ngaih pawhmawh? Emaw...
ii) Eng theological significance nge he thuchah hian a ken tel? tihte a ni.

A pawimawhna hi – thawhleh hma leh hnua thuchah/thutiam a nih avang te, thuchah hmasa ber a nite hian a tichiang thawhkhat tawh a. Eng ti'ang taka pawimawh nge? tih hi hmuhchhuah belh kan tum dawn a ni.

ZIRTIRTE LEH PETERA KHER KHER, ENG VANG NGE?:
MK 16:7 kan en chuan he thutiam hian address bik a nei a. Chu chu Zirtirte leh Petera te an ni (Nimahsela kal u la, a zirtirte leh Petera hnenah chuan, ‘Galili ramah in hmaah a kal dawn a; in hnena a sawi ang ngei khanchutah chuan in hmu ang’ tiin hrilh rawh u” a ti a).

Zawhna thekhat awm theite;
- Engah nge Zirtirte leh Petera hi he thuchah hmanga umzui kher an nih?
- Galili (ram) hi Isuan engah nge inhmuh nan a thlan sak kher?
- Zirtirte leh Petera tan hian Galili hi eng ang hmun nge a nih?
- He thuchah dawng tur hian zirtirte leh Petera hian duhsakna dawn chhan tur an nei em?

A thuin (text) a sawi tum ber emaw, a sawi chhan ber hi hriat a ni lova. Tin, ziah a nih chhan leh tarlan kan tum dan hi a inpersan em tih pawh hriat a ni lo. Mahse, a dawngtu thinlunga a thawh dan leh, Pathianin he message min pek dan a nih miau avangin, a hnuai ami ang hian kan tarlang chhunzawm zel dawn a. Kan thinlunga a fiah lehzual theih nan, Petera leh zirtirte chanchin tlem tarlang tel i la.

PETERA LEH ZIRTIRTE:
A sei lutuk loh nan Petera chanchin bik hi thlur ta i la. An zavaia huap (zirtirte) chanchin pawh eng emaw chen a lang thei tho awm e.

- MT4:19 kan en chuan, Isuan ‘a duh thu ngeia a koh’ a(n) ni.
- Tichuan, Petera hi ‘Inner circle’ an tih zing ami a ni a. Isua nena an inlaichin dan (relationship) hi 'a thuk bik awm mang e' tih tur pawh a awm nual nghe nghe.
- Mt 16:21-32-ah chuan, ‘A tuar leh thih tur thu’ Isuan a sawi a…
Petera chuan, “Lalpa, Pathianin khawngaih che rawh se, chung chu i chungah a thleng tawp lovang” (v22) tiin a duhsak zia kan hmu a.
- Mt 26:31-35; Mk 14:29-ah Isua’n, ‘An la phat san dawn a ni’ tih thu a sawi tumin, “An zain lungnilovin awm mahsela, kei zawng ka awm lo vang…I thihnaah chuan thi ve dawn mah i la, ka phat tawp lovang che” a ti a. Zirtirte pawhin chutiang chuan an ti a... Isua tan hian rinawm an tumin, chhia  pawh an chham hial a ni.

THUTIAMA RINAWM LO - ZIRTIRTE & PETERA:
Petera hian (zirtirte pawhin) Isua hi duhsakin, a tana rinawm hi tum hle mahse; Isua chanchin kal zel kan en chuan heng hi kan hmu;
- Mk14:50: An tlan bo vek..An thutiam angin an rinawm ta lo.
- Mk 14:54: Hla tak atangin Pateran a zui.
- Mk 14:66ff: Hrilh lawk a nih tawh angin, Patera hian a phat nawn ta mawlh mawlh mai a ni.

Tichuan, zirtirte chanchin hi – hemi hnu atang hian ‘a reh’ ta a. Thawhleh ni a thlen hma loh chuan, an chanchin hi hmuh emaw chhui zui tur pawh a awm tawh meuh lo a ni. Enge a chhan ni ang le? An thutiamah an rinawm lova, Isua an phatsan miau a lawm.

An chanchin chhui zui tur a awm tak lovah chuan, zirtirte chanchin hi zeldin chawpin, a hnuai ami ang hian tarlang ta i la (a tam zawk hi a dik pawhin ka ring).

* A tawi zawngin, heng hun chhung hian an zain depression tenau an vei vek hialin a rinawm. An thil tawn ngei tura ngaih theihte chu;

- *Hlauhna*: Isua chunga thil thleng avangin hlauhna namen lovin a man ang.

- *Rinhlelhna*: Isua thusawi, an hriatthiam vek hrih lohte avangin rinhlehna namen lo an mahniah a cham bawk ang.

- *Mahni inhuatna leh inthiam lohna*: Tuk tina an zui, an duhsak leh hmangaih, Isua tana an ding zo si lo leh, an thutiam hlen theih lohte avang hian an va indem nasa ve dawn em (?)

- *Emotional/psychological crisis*: nasa tak an tawh lai leh an hmachhawn lai a tih theih hial ang.

- *Dysfunctional problem*: of inner circle an zingah a thleng ngei bawk ang.

- Heng bakah hian confidence an hloh ang a. Insomnia (mut theih lohna) te, stress (rilru hah or delhrihna nasa tak) leh harsatna dang tam tak an chungah a thleng tel bawk ngeiin a rinawm (?).

(Lockdown laia?) Zirtirte thil hmachhawn hi a khirhin paltlang a va huphurhawm dawn em. An dinhmun hi a tha lo takzet a ni.

***MAHSE, mahse, hetiang dinhmun harsa leh khirhkhan an hmachhawn lai ngei hian; 'ni sarih ni hmasa ber, mitthi zing ata a thawhleh ni a lo thlen chuan…' zirtirte tan 'thuchah dunawm em em' a lo thleng ta a. Chu chu eng dang ni lovin -
“GALILI RAMAH IN HMAAH KA KAL DAWN A …CHUTAH CHUAN MIN HMU ANG” tih hi a ni.

GALILI RAM LEH ZIRTIRTE:
- Engah nge Galili (ram) ber kher?
- Galili hi zirtirte tan eng hmun nge a nih? tihte hi kan rilruah a awm maithei.

Heng zawhna chhan nan hian, a hnuai amite hi a tawk mai awm e;

- Galili hi zirtir zinga a tam zawkte chawr chhuahna a ni.
- Rawngbawla Isua hova an lo veivahna, a thilmak tih tam tak an lo hmuhpui tawhna hmun, etc. a ni a.
- An zui Isua zara, a kianga chanvo tha, vantlang hmuha an lo chan tawhna hmun a ni a.
- An áš­hen leh rualte awmna, an nghawng lenna hmun a ni.

Amaherawhchu, chu tiang ang hmun chu lo ni thin tawh mahse, ZIRTIRTE TAN ERAWH, GALILI HI HMUN THLAKHLEHAWM A NI TAWH HAUH LOVANG tih a rin theih. A chhhan chu, hmel hriat zawng zawngte hmuh leh hriatah hian, tumahin kan dinhmun chhiat lai leh chan chauh lai kan puangzar duh ngai lo. Kan chet fuh lohna lai te, kan chak lohna lai te, kan tlakbalna te, kan thiltih sual te, etc hi kan zep tang tang thin a. Mi ten min hria ang tih hlauin kan thup hram hram thin. Uire, ruk ru, corruption manchhuah te, etc phei chu miin an hria ang tih hlau reng renga an awm thu kan hriat thin hi.

Chutiang deuh chuan;
- Galili pawh hi, Isua phatsantu, an thu sawi ang pawha ding zo lo, mahni sahimna ngaihtuah, mi tlaw, tlakbalna ngah, hliam tuar, etc - zirtirte leh Petera tan hian hmun thlakhlehawm ber a ni thei tawh (hrih) lovang. An kir leh ngeina tur hmun mah ni se, zah leh mualphona hmachhawn tur leh chu tiang thil hmabak neia Galili pan hi tu tan mah 'thil chalawm' a ni thei lo. Tunge dinhmun chhiat lai ber vantlang hmuha pho lang vek duh ang ni?

Mahse, chu hmunah ngei chuan ani Zirtirte hi Isuan tawh/hmuh a duh ni. Hnuh hniama an awmna hmun tur ni ngeia ngaih theih - Galili hi ‘a hmel an hmuh a, a aw an hriat leh theihna atana Isua hmun ruat sak’ a ni tlat mai.
- Zirtirte leh Patera tan hian a tirah chuan ‘pawm thiam’ a va har ve dawn em (?)

ZIR TUR AWM THEI TE:
- Thawhlehna thuchah hi mi zawng zawng tan a ni a. Harsatnain a tlak buak mekte tan a hlu lehzual.

- Hmachhawn atana kan zuam loh, kan thil huphurh, khirh leh harsa kan tih hmun (thil) hi Tholeh Isua hmel kan hmuh a, a aw kan hriat thar lehna tur a lo ni hlauh thin.

- Zirtirte leh Petera te hian Isua an phat mawlh mawlh a, mahse chutiang mite tan hlei hlei chuan Isua rinawm zia a lo lang leh thin. Thihna hneha a tholeh hnuah pawh 'amah phattute hi' a ngaihven hmasak, tuam damleh tura a thuchah a pek hmasak an ni.

- Kan natna, kan tlak balna, kan chak lohna, kan thil tuar mek, etc min chin fel sak a, Amah nena inlaichinna tha min siam sak leh hi tho leh mi nung thiltum ber a ni.

- Kan tana a thil min ruat sak, kan thil hmachhawn mek, a ruka kan tawrhna leh rumna te hi kan hrethiam mai hrih lo a nih pawhin; ‘chu hmun chu a tlang min ruat sak’ a nih avang leh, chu hmuna min dahtu chu Amah ngei a nih avangin; Chu hmunah vek chuan  - a hmel kan hmuin, Amah hi kan la tawk leh dawn a ni.

- Kan hlauhna hmunah, kan thil ngainat loh, kan thlakhleh zawng pawh ni lo, kan hmachhawn huphurh em em, kan nuna kan beisei ngai loh thil/hmuna min dah thintu hi Amah a nih thin avangin, chu hmunah ngei chuan – a aw kan hriain, a thupekte pawh kan dawng leh ngei dawn.

- Tuarna ruama min dah a, ka nunin a beisei ngai loh min hmachhawn tirtu hian - “GALILI RAMAH IN HMAAH KA KAL DAWN A, CHUTAH CHUAN MIN HMU ANG!” a ti a ni.

Saturday 11 April 2020

A KIN TA

Introduction:
1. He sermon hi Kolkata Mizo Christian Service (CMCS), Good Friday tuk Online Service-ah ka sawi a. Video-ah recordin, kan zirlai tangkhang (Covid19 avanga haw hman ve ta lo) zing ami; Mr Kathaku te, Mr Joela te, Mr. Sena, etc ten min buaipui a. Chu ka sermon video chu Good Friday tuk tlai lamah? YouTube-ah ka upload nghe nghe a ni.
------------------------

2. Vawina Pathian chibai buk tur leh, Pathian thuchah ngaithla tura, min tawimawmtu zawng zawngte, chibai ka buk che u a. CMCS member hmun hrang hrang awmte leh Kolkata khaw pawn lam, he kan hun hman mek zawmtu, in lo awm mial a nih pawhin, angni pawh in zanin Pathian hmingin chibai ka buk che u a. In awmna hmun theuhah Pathian awmpuina & hliahkhuhna…

Kan tunlai hun tawn mek hian ‘cyber worshiping community’ an tih hi a hring nasa hle a. Keini pawhin Pathian chibai kan buk ve theina tur leh Pathian thuchah kan ngaihthlak ho theih nan, kan hotu ten remhre takin ruahmanna an siam a. Vawiin Good Friday ni pawimawh em em, eng thil mahin kan rilru ata a nuai reh hauh loh turah hian, ‘khawhar leh baihvai lutuka kan awm loh nan’ tiin, ruahmanna duhawm tak an siam a. Kan hruaitu leh, he ruahmanna a hlawhtlin theih nana hma latu zawng zawngte fak an phu hlein ka hria a ni.

A ni leh thla tak ka hre thei ta lova, February thla tawp lam khan (?) CMCS secretary Pu hriatpuia hian hun min pek thu min hrilh a. A hnu lawkah, ‘Good Friday tuk hian Lalpa zanriah sacrament I buatsaih zawk dawn nia’ tiih ruahmanna dang siam a ni a. Mahse chu pawh chu Covid19 avang leh inkhuahkhirhna avangin, cancel an rel leh tak thu min hrilh leh a. He tih hun lai hian ‘insawiselna chhete’ ka neih avangin, good Friday programme thulh a ni pawh chu ka lawm zawk tih tih hial a. Mahse, kar liam ta mai khan ‘Good Friday programme hman dan kan ngaihtuah a, thuchah tal chu I sawi ngei a ngai’ an lo ti leh ta a.

Tichuan, Pathian hnenah thuchah thar min pe ngei turin ka dil thin a. April ni 3 zan dar 2 vela ka tawngtai laiin, zawitein ka thinlungah thu thleng a awm ta a. Chu chu tuntumah hian ka rawn dinpui dawn a ni. Tichuan, kan thupui, Pathian thuchah kan ngaihtuah ho tur chu  - A KIN TA tih hi a ni a. A remchang a nih chuan ‘ka testimony, la tharlam tak’ pawh zeh tel kan tum ang.

Bible chhiar:  JOH 3: 14- 17; JOH 19:16-18; 28-30 
Tawngtaina:
--------------------------------------------------------------------

Mihring kan lo pian atanga kum 30-40 kan nih thlengin; thang lai leh hmasawnna chi hrang hrang zawh mek kan nih avangin, kan hmalam hun hi dam chhan leh hmabak ngah tak rilrupuin kan thlir thin a; ‘Nun bul ka tan dawn chauh a ni’ te pawh kan ti thin awm e (?).

Lal Isua erawh chu kum 33 emaw chauh a nihin kross-ah khenbeh a ni a.  Na tuara rumin vawi tam a au a, a tawpah chuan ‘A kin ta’ tia auin, a thlarau a thlah ta a ni.

Khawvelah hian Lal Isua’n lo kal chhan a nei a. Chu erawh chu remchangah kan la tarlang ang a. Chu a lo kal chhan tih hlawhtlin chu a thil tum ber a ni. A thil tum tihlawhtling tur hian tawngkam 2 hman thin a nei a, chungte chu – no, tih leh baptisma tihte an ni;

-    Mk 10:38 – Ka no in tur chu in in thei em ni? (Zebedaia fate 2 – jacoba & Johana)

-    Lk 22:42 – Ka Pa, rem I tih chuan he no hi ka hnen ata la sawn rawh, nimahela keia thu ni lovin, nangma thu thu ni zawk rawh se.

-    Jhn 18:11 – Isuan Petera hnenah, ‘Khandaih kha a paiah khung rawh; Pa in no kei mi pek hi ka in lo van gem ni?”

-    Mk 10: 38 – Ka baptisma chan tur pawh in chang thei em ni?

-    Lk 12:50 – Baptisma chan tur ka nei, chumi tleitlak hma loh chu ka thaw a va ipik em!
Tiin a sawi thin.

A thiltum (mission) hlawhtlinna hi awlsam taka neih mai theih a ni lova. Tin, kawng khat chauh lo chu, kawng dang emaw, a pumpelhna pawh awm hauh lo a ni.

Pathian fapa ni mahse, mihring famkim a nih bawk avangin ‘ a hmabak hlen chhuah’ hi Isua tan meuh pawh a khirh hle a;

Ka thaw a va ipik em (Lk 12:50) a tih bakah hian….
-    Mk 14:32ff – Nasa takin, thlaphangin a mangang em em (33)

-    A lungngaihna chu thihna khawp hial a ni (34)

-    Theih ni se la, chu mi hun chuan amah pel turin a tawngtai a (35)

-    He no hi ka hnen ata la sawn rawh…(36)

-    Lk 22: 42 -44: Vantirhkoh pakhat a tiharh turin a hnenah a lo inlar (43)

-    A thlan chu thi far lian tak angin leiah a far a (44)

A thil tum, khawvela a lo kal chhan ti-hlawhtling tura a kawng zawh hi a sakin, a harsa takzet a. Mi fel, sawisel bo tan khawvel sual zawng zawng phura kalvari-a ‘thiam loh channa’ kros hmachhawn hi thil awlsam a ni thei lo a ni.

Amaherawhchu, ‘Mi tirtu duh zawng tih leh, a hna thawh zawh tur hi ka chaw a  ni’(Jhn 4:34) titu kha Amah Lal Isua hi a ni a. Tin, “Mahni duh zawng ti turin van atanga lo chhuk ka ni lova, mi tirtu duh zawng ti tura lo chhuk ka ni zawk e’ (Jhn 6:38) tia Principle/commitment fel tak leh nghet tak vuantu a ni. Heng bakah hian, amah ngeiin a lo sawi lawk tawh thin angin (Lk 9: 21-22; 43-45; 18:31-33); A tawi zawngin- An man a, rorelna hmaah an din tir a, dawtin an hek a, roreltu ten a thiam lohna an hmuh reng reng loha chu – thiam loh chan tir a ni a. Nuhihza siam nan an hmang a. A thuamhnaw an hlih sak a. Hling lukhum an khum tir a. An vua a, an beng a, chil an chhak a, nuihza siam nan an hmang a. Tichuan an hruai a, mahni tana kraws puin, luruh hmun an tihah chuan, krawsah an kheng bet ta a. Na tuarin vawi tam a rum a, a tawpah chuan ‘A kin ta’ tiin a lu a kun a, a thlaraun a thlah ta a ni.

A KIN TA tih chu enge a awmzia ni ta ang? - He thu hian kan tan enge awmzia a neih?
A tawng bul lamah chuan ‘teleio’ tih a ni awm a. A awmzia chu - "Completed / finished / accomplished" – hlen, tizo, tlak fel tihna te a ni. Mi thiamte chuan he tawngkam hi…

-    “Hnehna, emaw hnehtu ‘au aw’ a ni” an ti a.

-    Mt 27:50 – Tin, Isua chu aw ring takin a au a, a thlarau a thlah ta a…(Mk 15:37)

-    Indona hmuna hnehtuin ‘victory’ tia, hnehtu rilrupua ring taka a au ang hi a ni.

Lal Isua’n ‘a kin ta’ tia a au chhuahpui chu – Pain tih tura a ruat sak, a hlen chhuah tak kha a ni a. Chungte chu engte nge ni?‘ – ‘A kin ta’ tih leh Lal Isua thiltum, tihhlawhtlina awm tate chu engte nge?

1.    Lk 19: 10 – Boralte zawnga chhandam turin mihring fapa hi a lo kal a ni reng a ni.

-    Pathian hnen ata bo zawng zawngte zawn chhuah a, chhan dam… kha ‘mihring fapa, Lal Isua lo kal chhan a ni a. Chu chu kraws lera a awm lai khan ‘a kin ta’ – ka hna chu hlenin a awm ta’ tiin a lo puang chhuak tawh a ni.

-    A awmzia chu- ‘bo zawng zawngte zawn chhuah an ni tawh a; Chhandam an ni ta’ a tihna a ni.

-    1 Pet 2:25 ‘Beram bo anga in bo kha, tunah erawh chuan in thlarau vengtu leh hotu hnenah chuan in kir leh tak hi…’ a ti.

-    He thuchah hmanga sawi tel ngei ka duh chu – Pathian laka bo anga inhria emaw, sual khur thuk tak emaw, thim taka bo pil mek’ nia inhria kan lo awm mial a nih chuan? Chu chu setana bumna mai a ni. Lal Isua’n a zawng hmu tawh che… tih hi hrilh thar leh che ka duh a. A zawng hmu mai che ni lovin, a chhandam tawh che a ni.

-    Chu chu ka ka atanga chhuak a nih avang emaw, ka hmel I hmu a, ka aw I hria a, I ring duh lo/thei lo a nih pawhin, Amah Lal Isua ngeiin, I sual zawng zawng phur a, kraws lera a tuar lai khan, a lo au chhuahpui tawh a. A chhandamna che hi a thlawnin a pe che a. Kraws ler atangin a chinfel sak tawh che a ni.

-    Pathian chhandamna thu hi engmahin an sawi buai thei lo. Eng thiltihtheihna mahina a phelh theih loh khawpa nghet a ni.

-    Chu hna chu Lal Isuan Kross-ah khan a tlak tawh a. “A kin ta” tiin min puan sak a ni.

2.    Lk 4: 18-19 – Riangvaite hnena chanchin Tha hril tura mi ruat avangin, Lalpa Thlarau chu ka chungah a awm;

Ani chuan;
i)    Salte hnena chhuahna thu leh

ii)    Mitdelte hnena mitvar neih lehna thu sawi tur te

iii)    Tihduhdah tuarte chhuah tir tur te

iv)    Lalpa lungawi kum thu sawi turtein mi tir a ni..tiin kan hmu a.

A awmzia chu, ‘a kin ta’ tia kraws ler atanga Lal Isua au hian – sal tang zawng zawng te, mitdel te, tihduhdah tuar mek te tan zalenna a thu a lo thleng ta a. Lalpa lung a awi ta…a tihna a ni.
Mi sual ber te, sual phuara awm mek te, thlarau sal tang te, tisa & thlarau mitdelna nei apiangte tan…“ Mi thim hnuaia kalte chuan eng nasa tak an hmu ta; thihna hlim rama awmte chungah ngei chuan eng chu a lo eng ta – Is 9:2-a kan hmuh ang khan ‘I eng chu a lo thleng ta’ a. Tin, tihduhdah tuar tih hi ‘oppressed’ tia dah a nih vangin – mangang, hrehawm, rilru na, hliam tuar, nek chepa awm, hmuhsitna, hlohna, chak lohna tin reng, etc avanga tuarna kan chunga lo awm, chutiang delh rihna /tuarna zawng zawngte pawh a huam a. Chu tiang mi zawng zawngte tan chuan ‘a kin ta’ a ti a. A awmzia chu – I zalan ta (you are set free) a ti a ni.

Sawi nawn leh ka duh chu - Kraws lera Lal Isua hnathawh zawh tawh hi a nghet a. Engmahin a tih danglam theih tawh loh, Pa Pathian meuh lungawi tawhna a ni.
Thil pawi tak erawh chu, Lal Isuan a chin fel vek tawhah hian, sual bumna avangin mi tam tak tun thlengin kan tang leh thin a.

Eng sal emawa tang kan lo awm mial a nih chuan – Lal Isuan a hneh sak tawh che a, a chhuah zalen tawh che tih hi ka hrilh duh che a ni.

Eng thil emaw avanga delh rihna tawk, tih lungngaiha awm thin kan awm em? – chu tiang mi zawng zawngte chu, hmaih pakhatmah nei lovin, Lal Isuan a chhuah zalen tawh che.

‘A kin ta’ tih chu – sal tanna chi hrang hrang tawk a, phuar beha awmte zalanna thu a ni a. I zalanna hi puan sak ringawt I ni lova; thim thiltihtheihna emaw nangmah phuar rengtu che kha - I challenge thei. A chhan chu ‘kha thiltihtheihna/thuneihna kha’ Lal Isuan a tihtawp tawh vang leh, a chhuah zalen tawh che avang a ni.

Khawvel sualna dan leh a thiltihtheihna chuan I chak lohna te, I thiltih sual te, I thinghlim lohna te, I chakna sual te, I fel lohna te, natna chi hrang hrang (rilru & thlarau natna), etc hmangtein phuar beh che a, a bawihah, a salah tan tir reng che a tum thin.

Mahse, chung zawng zawng nen lam chuan Lal Isuan a kheng bet tawh a. “I chhuak ta e. I zalan ta” min ti a ni. Paula chuan (Kol 2:14) – Batna lehkha thupeka ziak, kan chunga awm, min dodal thina chu a thai bo tawh si a; chu ngei chu krawsa khengbetin a la kiang ta.

Illustration: Kan zirlaite & an discipline thu (rules & regulations)

-    Conduct & Ruels tam takin a phuar a. Chutiang anga an tih loh chuan fine, disciplinary action committee thleng a hmachhawn thei an ni.

-    Mahse, application an ziak a, Principal-in a remtih sak tawh chinah chuan college rules & conduct khan awmzia a nei tawh lo. A chhan chu Principal, institution thuneitu ber thuneihna kha, khang dan zawng zawngte ai pawha thu a neih zawk vang leh, a chungnun zawk vang a ni.

-    Chu thuneihna chu tangkai hle mahse - a limit a. Hmun dangah emaw, thil dangah emaw hman tlak a ni lo.

-    Mahse, Pathian dan erawhchu; khawvel dante ang a ni lova, a chungnun a, limitless a ni. Pathian atanga chhuak, Pathian dan a nih avangin ‘a thu chu thu tawp a ni’ a. Chu thu chu enge? Kan tih chuan - Sal tang zawng zawngte an lo zalen ta, tihna a ni. Lal Isua chu inthawi nan mahni ngei kros-ah a inhlan tawh avangin ‘A kin ta’ – I zalen ta, I zalenna ni a lo thleng ta tiin Kalvariah puan a lo ni ta a ni.

3.    John 3: 17 – Khawvel thiam loh chantir turin Pathianin a fa khawvelah a tir lo, khawvel amah avanga an dam theihna turin a tir a ni zawk e…

Lal Isua, khawvela Pathianin a rawn tirh chhan chu – khawvel, Amah avanga kan dam theihna turin… tih a ni.

“Mi dang mah a tidam thin a, mahni a intidam thei si lo” (Mk 15:31) ti hiala au nawmnah a ni a. Mahse kraws lera a thihna chu kan damna a ni si.

Isa 53:5 – “Ani chu kan bawhchhiatnate avangin hliamin a awm a, kan khawlohnate avangin vuak thitlinin a awm a; kan thlamuanna tura thununna chu a chungah a tla a; a vualna vualtea tih damin kan awm ta.”

Illustration - Ka testimony:
Covid19 avanga lockdown hma chiah khan kan in thutthleng thenkhat rawng hnawihin tuk khat chu hna kan thawk a. Rawng hnawiah hna ka thawk chu ka tui viau a. Taksa fil mang lo chung leh, engmah ngaihtuah chang lo leka darker 2/3 dawn lai rawng hnawiha ka kun avangin tlai lam, hna kan thawk zo, kan ban hnu atang chuan hnungzang n aka nei ta reng mai a!

A tuk atangin lockdoawn a intan a, ka nupui chuan, “He tiang hun kan tawn laia damsam lova chhungkaw kan awm hi a va pawi thin em” a ti a. Mahse, tun hnaia harsatna kan chhungkaw chunga harsatna neuh neuh ka chhut letin (A te ber atangin Nu ber thlengin, kei tih chauh lo chuan, hritlang awmna pik tak an nei vek a, thla khat thelh a awh a, kan nu phei chu a hrawk a na zual hle a, covid19 a nih ve maite pawh kan ringhlel lek lek thin), Pathian remtihna ang zeal kan chunga thleng a ni tih ka chiang tlat a. A tuk lawka exer ka lak laiin, ding lamah hian pelh rawlh awmin ka hria a, hnungzang ding lam chu chumi atang chuan a na a reh daih a. Tichuan vei lam chiah na chuan chawlhkar 2 lai ka mu deuh reng ta mai a ni. Youtube atanga Home Crusade buatsaih a nite pawh kan chhim ve a, Pathian tihdamna dam ka chan mai pawh ka beisei deuh a, mahse ka dam ta lova. Mahse, ‘Pathian thu ang zelin kan family chungah thil a thleng’ tih kha a takin Lalpan fiah zawkin min tem tir dawn reng hi a lo ni a. Tichuan, Dt. 3/4/20 zan dar hnih bawr vela ka tawngtai lai chuan, he thu hi ka thinlungah a lo thleng ta a ni;

John 3: 17 – “Khawvel thiam loh chantir turin Pathianin a fa khawvelah a tir lo, khawvel amah avanga an dam theihna turin a tir a ni zawk e…”
Amah avanga ka damna theih nan Pathianin Lal Isua min pek hmanga Pathian pawlna ka chan thar hnu chuan, ka natna chu hauin Pathian hmingin thu ka pe a. Ka lak atanga a kian theih nan Pathian ka dil bawk a. Tichuan a tuk atang chuan, mak tak main, chawlhkar hnih lai ka lo mutpui tawh chu a lo dam ta a ni.

Kan damna tura Pathianin Lal Isua min pek chu; rilru, taksa, leh thlarau damna thlen thei a ni a. Kei chuan a takain taksa dam nan ka hmang ta a ni.
Joh 3:14 –ah hian, “Mosian thlalera rul a khai kan ang khan, mihring fapa hi khaikanin a awm bawk tur a ni” a ti a.

Num 21: 9 – Chutichuan Mosian dar rul a siam a, banah a khai a; tin heti hi a ni a, rul chuk apiangin dar rul chu an enin an dam zel a.

Kan damna turin mihring fapa Isua Krista chu kraws lerah khai kan a ngai a. Tichuan Pathian thu ang zelin, khai kanin a awm a. Chu tawrhna rapthlak a chunga a thlen mek lai chuan ‘hnehtu hla do’ hmangin ‘A kin ta’ tiin min puan sak a. A awmzia chu - ‘Pa thu chhuak chu nemngehin a awm ta a, I damna tur a lo thleng ta, tih dam I ni ta’ tihna a ni.

Khawvel, Amah avanga kan dam theihna turin Pathianin Isua min pe a. Dar rul khai kan en apiang ten damna an chang ang khan, Lal Isua khai kana awm hi ‘Kan damna tura’ Pathian min pek, min ruat sak a ni.

Chu chu ‘mi bik te’ tan mai a ni lova, mi fel deuh leh nun tluang nei deuhte tan mai a ni lova; khawvel tan, mi zawng zawng tan a ni.

Amaherawhchu, Ephe 2:8-a Paula’n, “Rinna avanga khawngaihnaa chhandam in ni…” a tih kha belh / sawi lan  ngei ka duh.

Kalvari-a krista hnathawh zawh tawh sa, kan sawi tak zawng zawng kha, I chanpual, ka chanpual a ni tehmeuh mai; Mahse, dar rul khai en apiang ten damna an chang ang khan, damna Krista leh kan tana a thil min tih sak ropui takte hi ‘a ringtu apiangte’ chanvo a ni.

Tichuan, a ring apiangte tan; Lal Isua hi damdawi azawnga damdawi tha ber, eng natna atan pawha ‘damna thlen thei’, chawh sual awm reng reng lo ‘tinreng damdawi’ a ni.

Chu damna chanchin leh tidamtu chu, vawiinah hian kan zingah Lalpa’n a tharin min hriattir leh ta a. I damna tur, Krista; kraws lera khai kana awma hi, fiah taka I hmuh theih nan, I mit tih varin lo awm se tih hi…ka tawngtaina leh duhsakna che a ni.

PATHIAN RAM