(Lalpan min kan thar lehna thuchah).
Kan nupain T.V-ah YouTube Live Programme kan en a, tawngkam hnih khat chauha comment ka pek hnuin, “Tunlai chu ka duh aia thui mi dang chanchin sawi ka ching tlat mai a, ka tawng chhunzawm tawh lo teh ang” ka ti a. Ka nupui chuan, “A dik chiah, tawngkam hi I thiam lo si a, mi chanchin hi ngaihnawm loh deuh deuh thlengin sawi I ching ve ta tlat a ni” a lo ti bawk a. Tichuan, chawlhkar hnih chhung zet rilrua inmung tawh CHIA AL KHAWNGAIHNA TEL tih hi a lo piang ta a ni.
A. ENG E A AWMZIA:
“In tawngka chhuak chu chia al khawngaihna tel ni fo rawh se” (Kol4:6) tia Paula’n Kolosa mite a fuihna hi a hnuaia mi ang hian thensawmin lo hrilhfiah ta I la;
1. In tawngka chhuak: Hei hian tawng chi thum (types of speech) – informative, persuasive leh special occasion, etc a huam vek a; inhmachhawna inbiakna (face to face – conversation) a kawk deuh ber awm e.
2. Chi-a al: Chi hi a hmanna a tam hle a;
i) Pathian hnena thil hlan (sacrifice)-ah an hmang thin a (Lev2:13), Pathian thuthlung entirna a ni. Chi nena inthawina chu Pathian ngaihin pawm tlak a lo ni thin tihna a ni thei ang.
ii) Chi chu thil vawn thatnan an hmang a.
iii) Thil tih thianghlimna chi khat a ni a.
iv) Tin, chi chu thil tui lo tih tuina a ni.
3. Khawngaihna tel: Kan tawngka chhuak zawng zawng hi mi dang tana thu lawmawm leh pawmawm (agreeable or pleasing) a nihna ai mahin, thlarau lam thil keng tel - Pathian pawm tlak khawngaihnaa thuam a ni tur a ni.
Tichuan, kan tawngka chhuak chu A LO DAWNGSAWNGTUTE TAN – KHAWNGAIHNA tel a nih mai bakah CHIA AL a ni tur a ni a, chu mi awmzia chu; inthawina anga a dawngtu tana thianghlim leh pawmawm, thil tha lo tih chhiat belhtu ni lo – vawng thatu leh ti thianghlimtu, chia al chawhmeh a ei/hawptuin ‘a va’n tui tehlul em’ a tih phah hial anga ‘tui lo – ti tuitu’ a ni tur a ni.
B. KA TAWLH THLU MAWLH MAWLH A, MIN VAW LET BAWK THIN
1. Eng emaw lai khan Online-ah kan nula tan smart pant (incheina kekawr hmeichhe hak chi) kan chah a. A lo thlen chuan rin ang a ni ta hauh lo mai a. A tle zak a, a size a lian a. Nula tan hak chi rual a ni lo. Ka nupuiin an ha chin a, a size lamah ngaihdam theih a nih lain, a lan dan tle zuar mai chuan nuih a ti za tlat a.
Kan thil chahna comment box lamah chuan, “In item quality hian min ti lawm lo hle ami. Rin ang a ni lo. Rs. 1900/- man hi Rs. 600/- vel ti u la a pawmawm deuh ang” tih chu kan post nghal ngawt a. Mahse he thil hian min vaw let rang hle a. Kol 2:6 thu avang hian minute 10 hnu velah ka remove leh ta a. A hnuah pawisa inkirin kan thleng leh ta nghe nghe a ni.
2. Tun hnaite khan thawhpui leh thianten min lo tlawh a, thingpui hangte kan in ho a. Ti-ti khawchangte sawiin, kan ti-tinaah chuan - thawhpui leh zirlai chhuak ta te chanchin leh, thil dang tam tak kan sawi a. Mi dang chanchin sawia kan ti-ti lai chuan ka inrin hma hauhin ka duh aia thui, mi dang chanchin ka sawi leh ta tlat mai a. Thiante haw hnua min vaw zuitu ka tawng leh ta a ni.
A mak tih chang ka nei fo a. A chhan chu ni dangah pawh, mi dang chanchin duh ai thui thui sawi chang ka neih fo a, min vaw let ngai vaka ka hriat loh avang a ni.
Tun tuma ‘vuak letna’ tia ka vuah, ka tawn tak mawlh mawlh hnu hian, a then chu ka hai der thin a. Mahse thenkhat chu haider rual lohte pawh a awm bawk. He mi tuma thiante nena kan ti-ti khawchang, duh ai nasaa ka lo tawlhthlukpui, a tira ka lak serious loh, mahse a hnua min nghawng zui si, hian ‘hai rual loh vin’ ni thum chhung zet min chen chilh a. A tawpah ngaihdam dila Lalpa ka dawr hnuin min kian san ta chauh a ni. A mak khawp mai!
TLIPNA:
Pathian thu hian ‘inhriatchhuahna’ hmang leh ‘a tha zawk duh leh tih tir’ hmangin ringtute hi min ti thianghlim thin a. Thup 3:19-ah chuan, “Ka hmangaih apiangte chu ka zilhhlauin ka thunun thin…” a ti bawk. Kan tawngkam chhuak thengin mi dng tana; malsawmna thlentu, ti damtu, thanlenna petu, siamthatu, vawng thatu, thil tui lo ti tuitu, fakna hmanga mite phurna siama, an thatna thentu, adt atan Lalpan min duhin min hauh tlat a. Keimahnia a tum ni lo zawk a lo pawn chhuah hi a duh lo a ni.
Jakoba 3:2-ah chuan “A thusawia ti sual ngai lo mi chu, mi puitling a ni” a ti a. Chia al khawngaihna tel…thuchah hian ‘puitlinna kawng zawh turin min fuih’ a tih theih bawk awm e.
