Wednesday 1 September 2021

PASTOR, COVID19 POSITIVE CASE NEI


INTRODUCTION:

Positive case nei e ti lovin – dam lo, positive case nei thar, etc hming la khawmin ka phone a, ka tawngtai sak bakah mahni hna leh thil dang a tul apiang tiin ka insam nitin ve a. Heng hun kar awlah hian ‘PASTOR, COVID19 POSITIVE CASE NEI tih hi ka ziak ta a ni. A content-ah hian zir tur tha a awm pawhin ka hre hran lo va. Mahse pastor positive case nei te; chu thilin an rawngbawlna a nghawng sakte rilru put dan tur erawh I ngaihtuahpui ruak ruak thiamin ka ring.

HRIPUI HLAU LO TURA PATHIAN THLAMUANNA DAWNG TAWH KAN NI:

Serampore-a kan la awm lai Dt. 19.03.2020 (Thu) khan hri kai inrinhlelhna neiin tuk khat chu ka awm tawh a. Mahse hun rei lote chhung atana -  chi-ai emaw mangan emaw pawh kha Lalpan a lo remti hauh lo va; Mt8:26 thu - :Rin tlemte u, engahnge in hlauh?”  tih hmangin min hnem a. Chumi atang chuan  ka ka atang hian ‘hlauhna, mananna, inrinhlelhna, etc tih tawngkam hi a chhuak thiang ve tawh lo reng reng’ ka ti thin a. Hri lakah hian a huai pawh ka huai viau reng a ni.

A TUM THUM NAN HOME QUARANTINE KAN NI:

Dt.21.08.2021 (Saturday) khan Pastor bial-ah thla hnih leh chawlh kar thum emaw chauh kan la awm tihin, a tum thumna atan inkhung ngaiin kan awm leh a. A hma ang lo takin tuntuma kan inkhung chhan chu ‘ka nupui’ vang a ni thung a. Electric bill kan dawn chu a tum khatna a nih avangin a tam kan ti angreng a Rs. 4523/- lai a ni a. Thil chinchang hriat nan office lamah va chian hrim hrim teh ang tiin kan Nu hi  a kal a; office lam record-a a lan danin thla 3/4 lai arrear a lo nei nghe nghe a ni awm e.

Tichuan a lo haw lamin kawng bul maia awm kan chhungte a lo tlawh haw a. Thingpuite pawh a in a. An intlawh ni atanga chhiara a ni hnihnaah a tlawhate chhungkua hi an zavaiin an positive  tih hriatchhuah a ni a. Chuvangchuan VLTF-ah kan in-report a,  kan in HQ ve leh ta a ni.

KAN POSITIVE VE TA HLAUH MAI:

Saturday tuk atanga inkhung kha kan ni a. Sunday tuk chuan keimah ber chu ka khua a sik ta hluah mai a. Laptop khawihna plus phone plus lehkhabu chhiarna vang nge? namen lovin ka lu a na tel bawk a. Nachhawkna pawhin min chhawk zo meuh lo.

Bedroom-ah mahniin ka inkhung hrang tan ta a. A tirah chuan in test nghal rum rum pawh ka duh a. Mahse lo positive pawh ni I la, home isolation-in kan awm ang a, tuna kan awm dan bak hian kan awmin kan inenkawl chuang lovang tih ngaihtuahna avangin kan nuin mi dang a contact ni, Wednesday-ah  a in-test hunah in-test ve mai ang kan ti ta a ni.

Nilai ni tuk chuan a tir atanga room khata mu ho; kei, ka nupui leh kan te ber, kan fanu kum 5 mi chu kan han in-test a; kei leh kan Nu chu kan lo positive reng a. Inenkawl kan thiam theih nan tiin kan fate pawh a u ber Je-i hovin kan ko  va, an pathumin an han in test ve a; Jaira leh Tetea an negative a,  Je-i chu a lo positive bawk a. Tichuan home isolation kan dil a, min phal sak angin kan khawsak dan pangngai angin qtrs.-ah kan awm ho leh ta a ni.

POSITIVE CHHAN:

Ka nupui kha kan inkhung chhan kha a ni a, mahse Positive chhanah chuan kei chu a bul ber ang ka lo ni ta a. Ka positive chhan tur ka’n dap kual a. A lo awm nual a;

1.       Dt.18.08,2021 (Wed) hian Mautlanga BCM native worker-te fa kum hnih mi chu CHL-ah a thi a, zing dar 6 velah tawngtaia thlah turin min lo ko va, hospital-ah kalin tawngtaina nen ka va thlah a. He mi tuk atanga a ni hnihnaah chuan CHL-a thawk nurse pahnih chu an positive a. Tin ka kal lai khan nurse duty room-ahte ka luh tlang puat puat avang leh, mitthi ralna tur pawisa Rs. 500/- puk a, min pek ka dawn chhawn avangtein RIN THILTHUIN heng thil thleng vel hi a chhan hmasa ber atan kan puh chin hmasa phawt a.

2.      He mi ni vek tho hian North bial-ah mitthi an nei a. An pastor chu HQ lai a nih avangin mitthi vui tur hian mi lo sawm a. Ka nupui leh kan Upa pakhat nen kan kal a. Kan kalnaah hian kawng lakah kan chawl a, apple zai-lep te kan ei a. Chu thei min chhawptu chu kan ei atanga ni hnih hnu lawkah a positive tih hriatchhuah a nih avangin – a hnen atanga kai palh ka ni thei em? Tih inrinhlelhna thuk angreng tak a awm bawk a.

3.      Kan veng hi Lawngtlai khawpui chhungah chuan hri kai hluarna ber veng  pakhat kan ni a. A tir atanga tih nachang ka hriat loh, tlai khawhnua VLTF-te thlawpna azara ka tih tak fo chu; positive awm thar apiangte 3C a dah tur kan kawt kai atanga chhuakte leh kan kawt lo pal tlang apiangte tawngtainaa thlah a ni. Heng atang hian vanduai chuan hri hi kaina chance a awm thei bawk a.

Heng lo pawh hi tarlan tur a la awm nain duhtawk mai I la. Engpawh ni se lo positive takah chuan, a chhan ni thei awma ngaih RINTHIL THU, a dawngsawngtu azira ngaih huat hial theih tur ka han tarlang a, ka tarlan chhan ber zawk erawhchu -  hengte hi RAWNGBAWLNA KAIHHNAWIH THIL VEK AN NI tih hi a ni.

 

LALPA NANG LEH I RAM TAN CHUAN KAN NIH NIH KAN NI ZEL ANG:

Pastoral ministry-ah hian theihtawp chhuaha bei thin, RAWNGBAWL DUH EM EM MI KA NI a. Serampore-a kan awm hma khan “Lalpa nang leh I ram tana kan tangkai ber theihna tur hmunah min dah ang che” tiin ka tawngtai thin a. Serampre-a kan han awm kha kan awm atanga kum thum chhung chu ka subject leh subject lo, subject riat (8) zet ka lak avangin tuk tin dar kar 8 hi tul takin ka insam buai ve thin a, sunday pawh hi ka chawl ngai meuh lo. Tun hnua ka ngaihtuah letin, khang lai kha ngaihawm lutuk lo mahse ‘Lalpa leh a ram tana tul taka ka awm lai’ a nih avangin ka rilruin ka lawm thin a. ‘Pathian rawngbawltu mi tangkai lo’ nih hi ka thil hlauh em em a ni angin, rawngbawlnaah hian ‘mi tul tak’ nih hi ka duhthusam zinga pakhat a ni fo thin.

He tiang rilru ka put avang hian, ‘kan rawngbawlnain min phut emaw min mamawh a nih chuan’ hri karah pawh – eng pawh ka ti zel ang, khawiah pawh ka kal zel ang, etc tih hi ka commitment a ni a. A tawi zawngin ‘Lalpa nang leh I ram tan chuan kan nih nih kan ni zel ang’ tih hi kan rilru put dan leh Pathian hmaa kan tawngtaina a ni. Theihtawpin kan fimkhur ang a, mahse a tul a nih chuan ‘hri kai chu sawi loh, kan nunna pawhin tuar dawn pawh ni se…’ tih hi Pathian tana kan inhlanna a ni.

MAHSE, POSITIVE CASE NEIH HIAN RAWNGBAWLNA A LO NGHAWNG THEI RENG A LAWM LE!:

Dt.27.08.2021 (Friday) zana ka mu chu ka muhil thei reng reng lo va. Zing dar 1 & dar 2 inkarah tawngtaiin Lalpa ka dawr a. Positive ka nih tak avanga ka rawngbawlnain a tuar dan, ka telna tur ngei ngeia ka tel theih lohna te, ka duty emaw mawhphurhna ngei ngei thil ka tih theih lohte ka chhut a, RAWNGBAWL DUH EM EM thina kha; heng thil hian, mihring lakah ni lovin, Pathian lakah lunghnur takin min awm tir ta a.  

Positive case ka neih avanga ka rawngbawlnain a tuar dan thenkhat lo tarlang I la;

1.       Bial Executive Committee meeting Dt. 28.08.2021 (Saturday)-a koh tawh chu ka tel theih dawn loh avangin postponed a ni a.

2.      BEC thulh avang hian thil hmanhmawh thlak zual ngaihtuahin Bial Puipa (OB) Online Meeting Dt. 26.08.2021 (Tue)-ah kan nei hial a.

3.      Dt. 29.08.2021 (Sun)-a nau hlan programme ruahman sa chu naute Nu leh Pa atangin zin chhuak mai tur anga an insawi avangin thulh chiah kan ngai lo va, chuvangchuan E.S min tih sak turin kan pun hial a.

4.      Dt. 31.08.2021 (Tue)-ah Bial BKHP Exe committee meeting chu inkhawmpui rorel a hnaih tawh avangin tlai chhiat hlauhthawn thuhlaah bialtu pastor tel lovin an thu khawm a.

5.      Area Development -Working Committee chu kum tawp lam bial hrang hrang Executive committee awm tur khalh hman tura thut khawm a ngaih tawh avangin, (he meeting hi koh a nih chuan) ka tel thei dawn lo bawk.

Zan laiah, zing lam a ni tawh zawk ang chu; Lalpa hmaah ka tawngtai a. “’Nang leh I ram tan chuan kan nih nih kan ni zel mai ang’ tiin a tul apiangah ka chhuak a, tim lovin a tul apiang ka ti bawk a, mahse ka’n positive chiah chu; he dinhmun hian ka rawngbawlna leh ka kova mawhphurhna awmte chu he tiang khawp hian a nghawng lehsi a; Lalpa, ‘nang leh I ram tan chuan ka nih nih ka ni zel ang’ tia rilru ka lo seng ve thin kha – ka ti sual ta em ni?” ka ti a. Ka mittui a tla zawih zawih a.

DUH THLAN TUR DANG KA NEI CHUANG LO VE:

Rei tak Lalpa hmaa ka kun hnu leh, ka tawngtai chhannna pawh dawng mai thei lo nia ka inngaih lai chuan, chhungril lamah he tiang hian thutlukna; Lalpa hmaa ka commitment thar (tur) a lo thleng ve  thung a. Khuma ka thu lai chu chhuatah thingthiin he thu hi Lalpa hmaah ka sawi ta a ni ;

DUH THLAN TUR DANG KA NEI CHUANG LO VE LALPA…

1.       ENG PAWH LO THLENG SE, I RAWNGBAWL HI KA THULH CHUANG LOVANG.

2.      ENG PAWH LO THLENG SE, I RAWNG HI MIN BAWL TIR ZEL ANG CHE.

3.      NANG I LUNGAWI A, NANG LEH I CHANCHIN THAIN A HLAWK THEIHNA TUR A NIH CHUAN, KAN NIH NIH KAN NI CHHUNZAWM ZEL MAI A NIANG CHU. Tiin.

Pastor tan hian positive case neih hi hrisel chuan a hlauhawm lova, mahse case neih avanga rawngbawlnain a tuar chiah hian; rilru a nghawng a, a inthlahrunawm a, kohhrante an zahawm duh hle a lo ni.

Lalpa leh a ramin a hlawk theihna tur a nih chuan…Lalpa a lungawina tur a nih dawn chuan… tiin kan pen chhuak a, kan positive ta a; mahse chu chuan rawngbawlna a nghawng leh daih si a….DUH THLAN TUR DANG KA NEI CHUANG LO VE LALPA…tih hi a lo chhuak ta a ni.

………………………………………..

 

Heng a chunga mi ho hi ka rilru inbun ruahna a ni a. A bak ho hi kan tarlang chhunzawm mai mai ang e.

COVID19 HRI LENG KARA PATHIAN HRUAINA MAK:

1.       A tira ka tarlan Dt.19.08.2021 (Thu)-a Lalpa min pawlna hi a dangdai hle a. Hri leng kara kan mangan ve lohna tura min hnemna a ni. He mi chungchang thu hi ka tarlan tam tawh avangin tarlang ve tawh lo I la…

2.      Hun rei tak positive case kan neih tawh loh hnuin Dt. 2nd, July, 2021 (Friday) khan kan vengah positive case pakhat kan nei hlauh a. Positive hmuhchhuahna veng hi home visit ti-a kohhran secretary nen a hma ni chiaha kan len kualna veng a ni. Mahse mak deuh mai chu - he positive case nei ber kher hi kan lo tlawh hauh lo tih a hnuah kan hrechhuak a.

3.      Lusun hlim, kan veng chhunga mi tho hi a(n) lusun atanga chawlh kar khat hnua kan tlawh a. A dam loh avangin a lu chungah kut nghatin ka tawngtaisak a. A hnu lawkah an chhungkua hi positive contact high risk an ni  tih kan hrechhuak a.

Chawlhkar khat hnuah chhungkuaa an han in-test chuan, a fate 3 an positive lain, lu chunga kut nghata ka tawngtai leh a fate zinga pakhat chu an lo negative leh hlauh a, ka him leh ta a ni.

4.      Scrap-typhus avang nia an sawi dam lo pakhat chu Hospital-ah ka tawngtai sak a. Ni hnih vel hnuah an han test chiang a, Covid19 positive hi a lo ni a. ZMC-ah hruai a ni a, a hnuah a thi ta nghe nghe a. Kha mi tumte khan Pathian venhimna ka chang a, hri kai chu sawi loh, mangan leh inrinhlelh zui nachang pawh ka hre lo zawk hial a ni.

COVID19 KAIHHNAWIH THIL HLIMAWM:

1.       Kan fanu kum 5 mi chu kan chhungkua kan intest khan a u te pahnih nen an negative a. Mahse a la naupan avang leh, a Nu bulah lo a mut duh miau loh avangin lukham sei an inkara dahin a Nu bulah a mu mai thin a. A Nu hi chawlhkar khat dawn lai a khawih tawh lovang tihin, tuk khat chu a lungawi zo tawh lo ni ngei tur a ni? A lung chhia hi rei tak a inhnit faih faih a. Mahse a rukin kan tawngtai a, rei tak hnuah chuan a lungawi chhunzawm veleh ta a ni.

2.      Bawihi bawk hi wash room-ah zung tur emaw e tur emawa a kalin amahin a kal/awm ngam lo thin a. Hruai chika a neih chu ‘keimah’ ka ni. Tuk khat chu a inthlahrung ve deuh nge? Bathroom-ah a ri rak rak a, a lo chhuak mek ka va en nak chuan sanitizer bur hi a lo hum chhuak a. Commode (EU)-a, a thutna lai tur kha a lo kap hmasa ve ni chuan…! Duh leh mamawhna thilah chuan a tuate pawh hi kan lo fel viau zel a nih dawn hi ka ti ta a ni.

Sunday 16 May 2021

LOCKDOWN SERMON - 2

KRISTIAN CHHUNGKUA


(Kristian chhungkua din tur te, din hlawhchham nia inngai tawh te, beidawng hial tawhte tan…)


-  I fate khawlohna leh sualnate avangin i  rum thin em?


-  I kawppui  awm dan fel tawk lote avangin a rukin I na ngawih ngawih em?


-  I thinlung duhthusam, In chhungkua tana I beisei thilte kha I beidawnpui hial tawh em ni?


Heng chhungkaw harsatna leh a dang kan tarlan loh CHHANNA  - CHHUNGKAW HARSATNA CHINFELNA THURUK, a aia tha reng reng awm lo hial tura ngaih chu, tuntumah hian tarlan kan tum dawn a ni.


Chhungkaw pawimawhnain bul kan tan ang a, a tawp lamah kristian chhungkua din hlawhtlinna thuruk chu kan tarlang ang.


CHHUNGKAW PAWIMAWHNA:

Mi thiamte chuan naupang nun (character) an zir chianna atangin - naupang emaw mihring nun (character) hrim hrim dintu hi thil 3 awmin an hria  a, chungte chu;


i)  Chenna kawvel/chhehvel thil (environment)


ii)  Thian/ kawppui-te (peers group) &


iii)  Chhungkua (family) te an ni.


Heng thil 3-te hi naupang thanglian mekte nun din chhohna kawnga thil pawimawh em em an ni a. Chuvangin Nu leh Pa tawhphawtte chuan an ngai pawimawh hle turah an ngai a. CHHUNGKUA – FAMILY phei chu heng thil 3 zinga a bul (basic)  bera ngaih a nih avangin, ‘ngaihthah chi rual loh’ thil a ni tawp mai a ni.


Society leh kohhran siam/dintu hi ngun taka kan chhut chuan ‘mimal pung khawmte’ (individual members) an ni zel a. Chung mi mal; kohhran leh society siamtu lo chhuahna bul chu CHHUNGKUA – FAMILY a ni. Chuvangchuan chhungkaw hrisel chuan kohhran leh khawtlang hrisel an siam thei thin a. Chhungkua chu mimal nun deal-na hmun tha ber a nih bawk avangin a pawimawh em em a; khawtlang, kohhran leh mimal tana a pawimawh zia hi sawiin a siak lo a ni ber mai.


CHHUNGKAW HLAWHCHHAM ERAWH KAN TAM

Chhungkua chu pawimawh hle mahse, kan ram leh khawtlang dinhmun ngun taka kan zir chuan; hmun tin deuhthawah sualna leh khawlohnain hmun an khuar thuk hle tih a hriat a. Hengte hian chhungkaw hlawhchham kan tam zia a ti chiang a.  Indem tur erawh kan awm lovang.


Chhungkua enkawl (hlawhtlin) hi thil awlai a ni lo va. Mi thenkhat phei chuan ‘vanneih leh vanduai’ inkar thilah ngaiin an engto tehchiam lo. Bible-a mi langsar; Lal Davida te, Jacob-a te, Joba – chhiatna lo thleng tur laka ‘a thatnain an chhungkua a hum chuan loh’ te, Isua – a zirtirte zinga mi ngeiin a phatte nun pawh chik zawka kan chhut keuh keuh chuan, ‘a va mak em’ tih tur awm tho an ni. Kan chak lohna zawn atanga thil inthlir sak tawn dan kan thiam chuan, a tuate mah hi chhungkaw inenkawl dan chungchangah pawh indem thei kan awm lo a tih theih a. Amaherawhchu he tiang zawnga ngaihtuahna hian sawtna a neih loh avangin, mi tam tak ‘harsatna chinfelna thuruk’ chu hai chhuah ngei kan tum zawk tur a ni ang.


KRISTIAN CHHUNGKAW DIN HLAWHTLINNA THURUK CHU:

Chhungkaw enkawl kawnga theihna seng ral tawha inhria, hlawhchhama inngaite pawh kan tam viau maithei. Mi thenkhat chuan a tihngaihna kan hriat tawh loh avangin kan beidawn san tawh hial maithei bawk. 


Amaherawhchu hei hi erawh hria I la; kan thate zuaiin kan beiseinate chuan min hran san deuh tawh mahse; chutiang mite tana beisei tur, kan mamawh chhanna, kan chhungkaw harsatna chinfel hlauh theihna thuruk chu a awm takzet a. Chu chu eng dang ni lovin; Pathian hmangaihna, nangmah ngeiin/keimahni ngeiin Amah kan hmangaih tlatnah hian a ni dawn a ni.


Joshua 23:10-11 thu, kan Pathian thu innghahna hi I lo chhiar lawk teh ang...


Pathian thu inngahna  : “Lalpa in Pathian hian a ni do sak thin che u ni. Chutichuan Lalpa in Pathian chu hmangaih turin fimkhur tha hle rawh u.”


Israel mipui sang tam takte hi Joshua hian ‘PATHIAN HMANGAIHNA NEN’ ramtiam a thlenpui a tih theih a. ‘Pathian a hmangaih zia’ tarlanna thu erawh hmuh tur a tam lo. A nun hnaikaitu bera a lo hman tawh LALPA A PATHIAN chu Israel fate nunna bul, kawng tinrenga an himna a ni tih a hriat chian avangin HMANGAIH BERA NEI TURIN  a fuih a, chu chu hnam ang leh chhungkua anga  an dam khawchhuahna tur a nih vangin Joshua hian a ngai pawimawh em em a ni (Josh23:8-11). 


Kan ramah hian, kohhran mite zingah pawh chhungkaw enkawl chungchanga hlawhchham; hmalak lehchuan ngaihna hre tawh lo, bawidawng hial tawh, etc kan tam hle niin a lang. Chutiang dinhmuna ding thinte chuan; kan hmachhawn rual loh, a tihngaihna pawh kan hriat tawh loh min hmachhawnpui a, kan hma hruai theitu kan mamawh thin a. Chutiang huna kan hma hruai thei mi/Pathian rintlak, a aia rintlak reng reng awm tawh hauh lo chu LALPA KAN PATHIAN CHAUH HI A NI.


*Kan Pathian hi a mite lama tang thin, amah hmangaihtute ensan ve ngai lo Pathian a ni a. A hmangaihte leh amah hmangaihtute mangannaa inrawlh thin Pathian a ni.* Chuvangchuan ‘Lalpa hmangaihnaah hian’ chhungkaw inrelbawl dan lungkham thin zawng zawngte ‘mamawh chhanna’ – chhungkaw harsatna zawng zawng chinfel theihna thuruk hi a awm ngei a ni.


Kan nih dan phung rualrem lo leh inenkawl dan fel tawk lote avangin kan kawngte hi thim deuh angin lang mahse – Lalpa lama tang tlatte leh amah hmangaihtute chuan beisei tur kan nei. Joshua’n, ‘Amah hian ani do sak thin che u ni’ a ti angin, Lalpa hian ‘min do sak mai ni lovin’ a tih ngaihna kan hriat reng reng loh thilte nen lam hian min chinfel sak thei a ni. 


I thinlung zawng zawngin Lalpa hi I la hmangaih ngai lo a nih chuan, amah hmangaih turin thutlukna lo siam ve la. Thlarau Thianghlim zara Pathian I hmangihna chuan I hring nunah, I(n) chhungkaw nunah ‘DANGLAMNA - CHANGE’ a la thlen ngei ang tih ka tiam duh che a ni. A chhan chu, kan Pathian hi ‘a hmelmate nen lam pawha hmangaih a, Amah hmangaihtute lek phei chu hawisan ve ngai reng reng lo Lalpa Pathian’ a nih vang a ni. 


Lalpa hmangaih bera neihnaah hian - kan chhungkaw dam lo dam theihna a awm a, a ruka kan natna te, ka rumna leh min delhtu nen lama la kiang thei thiltihtheihna a awm a ni. Theihtawp I chhuah chunga I tidam theih tawh loh i chhungkua harsatna ringawt I lungkham thina kha chawlh sanin – Lalpa hmangaih hi lo thlang ve thung la,  a bak chu ‘I hmangaiha’ chuan a chin fel sak thung ang che.


A TAWPNA

'Lalpa hmangaihnaah hian kan mamawh chhanna a awm' kan ti taknain, Thlarau Thianghlim puihna tel lo chuan Lalpa hi a hmangaih tak tak theih loh thung a. Amaherawhchu  I mamawh chhanna hi hmuh ngei I duh si chuan Lalpa hmangaih turin thutlukna lo siam ve ngawt mai rawh, ‘Lalpa, nang hmangaih che hi ka thlang a, nang hmangaih thei turin min pui ang che’ tiin. Thlarau puihnnaa i thinlung chhungril ber atanga ‘Lalpa ka hmangaih che’ I tih theih hma loh chuan duh tawk mai lo la; I thutlukna leh duhthlanna chu ‘ama fapa meuh pawh zuah lo va, kan za atana petu’ (Rom8:32) chuan a en liam thei reng reng lovang tih ka hrilh duh che a. Hei pawh hi lo chhinchhiah tel ngei bawk ang che…


-  Lalpa chuan amah hmangaihtute zawng zawng chu a vawng tha thin a… (Sam 145:20).


-  Mi hmangaiha ka thupekte pawmtu mi sang tam takte chunga khawngaihna lantir thin ka ni… (Deu5:10).  

 

Lalpa hi lo hmangaih ve phawt mai la; tichuan I hmangaih I chhungkua chu Lalpan a hmangaihpui ve thung ang che.

Monday 10 May 2021

LOCKDOWN SERMON - 1

 

IMMANUELA, KAN HNENA PATHIAN AWM  

(Mt1:23; Ror6:12)

Isua khawvela a awm lai khan, “Pathian ram chu in zingah a awm” (Lk17:21; Mt12:28) tiin zirtirte a hrilh thin a. An rilrua an beisei ‘messia lal ram’ (messianic kingdom) kha hmu chiah lo mahse; ‘an hnena awm, Isua leh a zirtirnate avang khan’ an thinlung kha thathona leh phurnain a khat a, an thla pawh a muang hle ang tih a rin theih a ni.

A thawhleh hnuah erawh chuan thil a danglam dawn tih Isuan a hria a: Chuvang chuan an hnenah thlamuanna thu a sawi fo va;

i)                    Joh 14:27-28: “Ka kal bo dawn a, in hnenah ka lo kal leh ang…Thlamuanna ka hnutchhiah a che u, keima thlamuanna ka pe a che u, khawvelin ka pek angin a pek loh che u hi, In thinlung mangang suh se, hlauh pawh hlau suh se.” tih te,

ii)                  Joh 14:15: “Pa ka dil ang a, ani chuan Thlamuantu dang a pe ang che u; chatuanna in hnena awm turin – chu chu Thlarau dik tak a ni…V18 _ Fahrahin ka kalsan lovang che u, in hnenah ka lo kal leh ang.” tih leh,

iii)                Mt28:20: “Kei kumkhuain khawvel tawp thleng pawhin in hnenah ka awm zel ang.” tihte leh a dang tam tak nen…

Tichuan, a tawi zawngin – Tirh1:9-a kan hmuh angin, Isua chu vanah hruai chhoh a ni a: A thutiam ang ngeiin Pentecost niah chuan ‘Thlamuantu dang’ tia Isua’n a vuah ‘Thlarau Thianghlim’ chu an chungah a lo thleng ta a ni.

Chu Thlarau chu gentail-te leh keini hnenah pawh pek a ni a. ‘Chatuana kan hnena awm tura’ (Joh -14:16) Isua’n min tiam ang leh, “Kei kum khuain khawvel tawp thleng pawhin in hnenah ka awm zel ang” (Mt28:20) a tih angin; thlarauva amah nena inzawmna nei tawhte chu  Thlarau Thianghlima chen chilh kan ni chhunzawm ta zel a ni.

Thlarauva kan hnena awm a nih ringhlel an awm thin:

‘Thlarau Thianghlima chen chilh’ leh ‘a awmnate kan ni’ kan tih mek lai hian, Immanuela - Thlarauva kan hnena awm ‘ring thei lo’ emaw ‘chiang lo’ mi tam tak an awm a. Chu’ng mite chu(an);

1.      Tawn hriat an nei ve tawh a nih pawhin; an chiang lo leh thin a, rinhlehnate pawhin an rilru a ti buai leh thin.

2.      ‘Thlarauva kan hnena awm’ a nih zia hi Pathian thu atangin ‘a dik zia’ hriin pawm thin mahse, an hnena awma chu an feel ngai lo va, thlamuanpui nan leh an thinlung dam nan an hmang ngai lo.

An rinhlelh chhan:

Pathian thu chuan he tiang hian min hrilh a;

i)         “Amahah kan awm reng leh amah chu keimahniah a awm reng tih he miaah hian kan hria, a Thlarau min pek tawh avangin” (1Joh 4:13).

ii)      1 Kor6:19 – “In taksa chu in chhunga awm, Pathian hen atanga in hmuh Thlarau Thianghlim in a ni tih in hre lo em ni le? (kan taksa - Thlarau Thianghlim in…)

He tiang khawpa chianga Pathian thuin min hrilh chung pawha miin a rinhlel emaw, amahah Thlarau thianghlim a awm leh awm loh a chiang lo a nih chuan – ‘a la chan ngai loh vang’ a nih ngawt loh chuan, a chhan awm thei dang chu – thlarau lama tuihalna a neih pachhiat vang emaw, a ngaihven zawng a nih loh vang a ni thei a.

Ringtute hi kan pian thar hnu emaw, ringtu kan nih tawh hnuin Thlarau Thianghlim kan chang nghal vek lo tih erawh Tirh 19:1-7-ah kan hmu a. Chuvang chuan miin Thlarau Thianghlim a chan leh chan loh emaw, hai rual lohva a chan ngei thu a hre ngai lo emaw, tawnhriat a la nei lo a nih chuan, ‘a la chan ve rih loh vang’ tih bak sawi tur a vang hle a. Miin Lalpa a hnaih tawk loh vang te, Thlarau lam thil aia tisa thilin mihring rilru a luah thuk zawk vang te, Pathian leh mihring inkar thu (relationship) a hrisel tawk loh vang te, etc a ni duh viau bawk.

Ringhlel tur kan lo ni lo:

Rom 11:29-ah, “Pathianin a thilthlawn pekah leh a kohnaah a rilru a lamlet ngai lo” tih a nih avangin, Thlarauvin a chhuah san hlauh khawpa miin thil a ti sual emaw, a pil bo hlauh tawh a nih ngawt si loh chuan, Pathianin Thlarau Thianghlim min pek tawh hi - ka ta, ka chanpual, chatuan atana ka hnena awm reng tura Lalpa’n min pek a ni.

Ringhlel tur kan lo ni lo. Thlarau Thianghlim chu I nenah a awm tih ringhlel hlauh suh ang che.

Hla taka awm,  I chan ngai loh - I dil avanga I neih thar leh thin mai a ni lo. I insiam rem tawk loh avang leh I nuna hmun I ken dik loh vang a ‘I hnenah awm’ tih I hriat tawh mang loh leh, a awm tih pawh I rinhlelh hial thin zawk a ni.

A awmnateah danglamna a thleng thin:

Thlarau Thianghlim ka(n) hnena awma chu, ‘a awm’ tih hriat chianna hian thiltihtheihna mak tak a keng tel a. Chu chu erawh kan rinhlelh theih nan Setana a hmanhlel hle thin. Thlarau thianghlim buaipui hman lo leh, ngaihven hman lova ringtute min siam chu a hna pui ber pakhat a ni a. Chutiang taka hmanhlel a nih nachhan chu ‘keimahnia Thlarau Thianghlim thiltihtheih zia’ a hriat chian vang a ni.

Paula lehkhathawnte-a kan hmuh angin, Thlarau chu;

iii)    Min chhinchhiahtu atan leh zakhamna atana Pathian min pek a ni  a (2 Kor1:22),

iv)    Fa nihna, Pathian fa kan nih zia min nemngheh saktu (Rom8:15) emaw, min chhinchhiahtu a ni.

v)      Ro luahtu, Pathian roluahtu, Krista luahpuitu kan ni tih chhinchhiahna a ni a (Rom8:17),

vi)    Pathian hnena, “Abba (ka Pa) tia min tawngtai tirtu” (Rom8:15; Gal4:6) a ni.

Chu tiang ang Thlarau chu Lalpan a pe tawh che a.

Johana chuan (1 Joh4:4) Unaute u, Pathian hnen ata in ni a…, nangmahnia awm chu khawvela awm ai chuan a ropui zawk…” a ti a ni.

Second tlemte tal hun insiamin - kan hnena awm, kan thil neih ropui zia hi I ngaihtuah nawn teh ang u …

Lalpa’n kan hnena a dah, I hnena awma hi – khawvela awm aia ropui leh thiltithei zawk a ni.

Petera chuan, (1Pet4;14), “Thlarau ropui tak Pathian Thlarau chu in chungah a awm” a ti a. Lalpa’n I hnena a dah, a pek tawh che hi – thil satliah a ni ngawt lo, ‘thli leh dil lam pawhin a thu an awih; engkimin a thupek an awiha’ kha a ni.

Chu Thlarau chuan kan chak lohnaahte min pui thin a,..rum sawi hleihtheih lohvin min tawngtai sak thin a (Rom8:26). Zam leh manganga kan awm lai pawha kan thlamuanna a ni.

Chu Thlarau, IMMANUELA - a awmnate apianga danglamna thlen thina chuan, I tan leh ka tan - danglamna thlen ve ngei se la; I THLAMUANNA LEH HIMNA pawh lo ni mawlh rawh se. AMEN!

Wednesday 5 May 2021

URBAN MISSION

THU HMAHRUAI:                                                             

Urban mission chungchang  thu hi sawi chhuah a ni thin a. Keini sawi ve hma atang tawhin kan hotute leh mi dang tam tak rilruah pawh a lo inmung daih tawh a. Tuntumah hian PLANNING COMMISSION REPORT 2021-ah a lo lang ta a; thil lawmawm tak a ni awm e. BCM rorelna pawimawh ber Assembly la paltlang chiah lo mahse, he mi chungchang thua zawhna awm thei chhanna leh, a tulna leh hmalak chhunzawm a nih theih dan turte kan tarlang dawn a; urban mission hrihfiahnain bul kan tan dawn a ni.

 

2.      URBAN MISSION CHU ENG E?:

Urban chu mizo tawngin ‘khawpui’ tihna a ni a. Mission rawngbawlna thilah chuan urban tih tawngkam chuan ‘ring lo mite bitna khawpui lian tak’ a kawk ber awm e. Tichuan, urban mission chuan - khawpui tinzawn rawngbawlna emaw khawpui lian chhunga rawngbawlna lam a kawk a. ‘BCM-in urban mission i kalpui ve tawh ang u’ kan ti a nih chuan ‘Tuna kan rawngbawl dan huang hi zauhin, khawpui  lam I hawi ve tawh ang u’ kan tihna a ni thei ang.

Urban mission-ah hian ‘rawngbawlna thuang lian tak tak pahnih’ a awm thei a, chungte chu;

i)                    Khawpui thuthmun bera hmang a; khawpui chhung leh pawna cheng mi hnuaihnung zawkte zinga rawngbawlna a ni a. He rawngbawlna hi kan tih lai reng rawngbawlna a tih theih a.

ii)                  Khawpui thuthmun bera hmang a; khawpui chhunga cheng - lehkhathiam leh khawsak phunga mi pangngai tak takte zinga rawngbawlna a ni leh a. He rawngbawlna hi erawh chu kan la kalpui meuh loh rawngbawlna a ni.

 

2.1 PLANNING COMMISSION REPORT-A A LAN DAN:

Planning commission report 2021 hian urban mission rawngbawlna hi BCM-mission huang zauhna pawimawh tak atan Assembly-ah chhawpchuah a tum mek a. Assembly-in la pawm fel lo mahse ‘a tuipui apiangte’ hmuh theih tura a awm tawh avangin, tarlan hi a pawi lo turah ngaiin kan tarlang dawn a ni.

Planning commission report 2021-a a lan dan;

Urban Mission: India ram khawpui behchhan (City base/Urban Mission)-a kan rawngbawlna zauh ve hret hret a tul viau tawh a. Tun dinhmunah hian, New Delhi, Kolkatta leh Guwahati-ahte Centre kan nei ve mek a ni. Heng bakah hian a tul anga khawpui dang pawh luh chilh ve bek bek a ni ang a, thawktu Missionary intirin, native worker te pawh ruaia hmalak chhoh ve zel tur a ni. Hei hi “Urban Mission” tiin a koh theih ang. He mission hian a tum chu India ram khawpui leh a chheh vela Pathian ram din zel leh BCM Mission huang zauh a ni a. He Mission-ah hian India ram khawpui lian hrang hranga Zo-hnahthlakte rawngbawlpui tur a zawng ang.

 

3.      URBAN MISSION BIBLE-A A LAN DAN:

Urban mission hi Jona hun atanga intan a tih theih a. Jeremia leh Nehemia te pawhin lo kalpui tawhin, Thuthlung Thar-ah chuan Paula chu urban mission kalpui hlawhtling ber a ni. Tirhkohte hun laia ‘khawpuia kohhran phuntu mi ropui’ (the great urban-church planter) tia koh niin, a rawngbawlna hi khawpui lian tak tak atanga vir kual (central to periphery) a ni. Atheni chu Grik leh_Rom hun lai atang tawha vantlang mi chunglam awm khawmna khawpui (intellectual centre) a ni a: Korinth pawh sumdawnna hmunpui (commercial centre) niin, Ephesi pawh sakhaw hmunpui (religious hub) a ni a, tin Rome pawh sipai leh politic rorelna hmunpui (capital) a ni. A tawi zawngin urban mission chu rawngbawlna kalpui dan chi khat, Paula’n a rawngbawlna hmanrua (mission method) pawimawh taka a hman, bible-a awm ngei mahse tunlai  kohhran tam takin an chelek hleihtheih loh rawngbawl dan phung pawimawh tak a ni. 

 

4.      A TULNA LEH A HUN TAWH DAN:

BCM-in mission department hmanga rawng a bawl dan hi ring lotu ‘thingtlang mite tinzawn rawngbawlna’ (rural area focus mission) a ni ber a. He rawngbawlna hi kum tam tak kalpui tawh niin; mission rawngbawlna pumpui 90% vel chu ‘thingtlang mite tinzawn rawngbawlna’ (rural area focus mission)  kan tih hi a ni.

 

Tichuan, ‘rural area focus mission’ hrula kan hmachhawp  urban mission chu kan kalpui thei a, hma kan la chhunzawm thei a nih chuan;  he  rawngbawlna hian nasa takin kan huang min zauh sak dawn a, khawpui lian zawka cheng ring lo mi maktaduai tam tak, Pathian hmangaihna chanchin la hre ngai lote hnenah, Chanchin Tha kan hril thei dawn tihna a ni.

 

Tin, BCM-in hma thar a lo lak tawh dan kan chhui kirin ‘a lo dawngsawngtu turina Chanchin Tha emaw BCM a lo pawm dan (tur)’ (receptivity) chu rawngbawl tura kohhrante thutlukna siam tirtu (criteria) pawimawh tak a lo ni tawh thin a. He mi tlukpui; a aia pawimawh zawk mah chu; rawng bawl tura kohna leh veina nung tak nena kal kawp  - tul tihna emaw, ti lo thei lova inhriatna ( mission mandate) Pathianin a mite thinlunga a dah thin chu a ni. Chutiang ang veina leh tul tihna nung tak chu a fawng vuantute (responsible person) thinlungah a awm a, a tlak nat hmasak a tul thin a. Chu chu tunah hian a fawng vuantute thinlungah a inmung mek a tih theih a. Chuvangchuan urban mission kalpui hi ‘a tulin, a hun ve takzet ta’ a tih theih a ni.

 

5.      A TIHHLAWHTLIN DAN TUR LEH HMALAKNA TUR:

Pawl leh kohhran tam takin Urban mission an lo kalpui tawh danin, he mission kalpui tur hian a tih dan phung (mission model emaw method) tam tak a awm thei a. Chung zinga langsar zual chu lo tarlang I la; i) Member tlemte te inpawl khawm zinga rawngbawl (small group ministry), ii) Mission buaipuitute intelkhawmna (misional community) din, iii) Kohhran din (church planting), iv) Hruaitu chher (leadership development) leh v) Intihphur tawnna hmunpui (centre of influence) buatsaih te a ni.

 

Heng bakah hian mission rawngbawlna atana kan hmalak mekna leh kan la chin than loh thil tha tak tak hmangin urban mission tihhlawhtlin dan tur hi a duan theih a. Planning commission report-2021-in chutiang ang chu a tarlan loh avangin, rawtna thenkhat - BCM tihtur leh mission field/station tihtur thliar hrang sain a hnuaiah hian lo tarlang I la.

 

5.1  BCM tih tur:

i)                    Pastoral ministry huang zauh policy kalpui.

Tuna BCM-in pastoral ministry hmanga kan rawngbawlna hi thuang 4-ah a then theih a, chungte chu;

-          Office Administration rawngbawlna

-          Bialtu Pastor rawngbawlna

-          Institution emaw zirtirna lam rawngbawlna

-          Field director rawngbawlna te a ni.

Heng bakah hian ministry huang zauh policy dang pakhat kalpui atana tha em em, urban mission tih hlawhtlina atana tha bawk si ala awm thei a, chu chu -  India ram chhung Theological institution hrang hranga partnership zawn a ni.

 

Hei hi thil awmsam tak erawh a ni lovang  a. Amaherawhchu Istitution 5-ah chauh pawh inzar pharhna kan hmu thei a nih chuan, chu chuan post siam belh kawngah min pui nghal dawn tihna a ni a. Tin, AICS atanga B.D graduate, a hnua Post graduate degree neite tan BCM Pastoral ministry beisei kher loin rawngbawlna kawng a hawn sak nghal dawn tihna a ni a, a tha em em a ni. He tiang ang policy hi kan nei thei anih chuan, policy anga tirhchhuah apiangte chu dan pangngai anga missionary kan tir chhuak angin kan tir chhuak ang a, chu tiang hmang chuan urban mission hi kan ti phuisui chhunzawm thei zel dawn a ni.

 

ii)                  Tent making missionary policy hman tangkai ni se

Tent making mission policy hi  BCM-in policy kan kalpui reng, kan hman tangkai lutuk si loh a ni a. Urban mission tih hlawhtlinna atana hmanraw tangkai tak a nih theih dawn avangin, hman tangkai ngei tum ni se.

 

iii)                Recognized missionary policy hman tangkai ni se

He policy hi BCM employee ni  lo, hna leh thil dang avanga hmun danga awm,  rawngbawlna rilrupu tak taktena an zawm thin policy a ni a. Record hlui hai chhuah theih hnaivai atanga hriat theih danin he policy hnuaia recognized missionary kan neih zat chu mi 20 zet an ni nghe nghe a ni. 

 

Policy kan neih sa ti danglam hlekin ‘ Thalai- lehkha zir avanga phaia awm, rawngbawlna rilruputen an zir hun chhunga missionary rawngbawl hna – thu, nun leh chetzia hmanga an kalpui theihnan ‘Temporary Recognized Missionary Policy for Students’ siam ni bawk se. Chu chuan ring lote leh zirna avanga hmun danga awm zirlai tam takte nun a tha zawngin a hruai ngeiin a rinawm a. Policy zawmtu pawh chu chuan a tih pun phah ngei ang tih a rinawm a. Urban mission hnuaia hmalakna tha leh tangkai tak a ni tel ngal thei dawn tihna a ni.

 

5.2 Mission field/station tih tur:

iv)                Virtual church/ community din:

Virtual church hming dang chu cyber-church emaw online church a ni a. Community chu ringtu ‘inpawl khawm’ a tih theih mai awm e. A awlsam zawngin internet hmanga inthlunzawm kohhran emaw ringtu inpawl khawm tihna a ni. Cyber-church, a tira a lo zik chhuah dan leh, a din hmasatuten an lo hman tangkai dan angin; hetia’ng kohhran emaw community hi a hrana din emaw a tul kher lo va; kohhran khat leh biakin khata lawi si, khawsakna inkar hlat lutuk vanga ‘ringtu inpawl khawm’ regular-a zawm hlei thei lo  – thlun zawm a, inpawh tawnna petu atan a hman tangkai theih a ni. 

 

He tiang ang inthlunzawmna hi khawpui lian lutuk (metropolitan city), inkar hlat bawk si, inpawh zung zung theih lohna hmuna awmte tan a tangkai em em a; urban mission tana hmalakna tangkai tak a ni ngei ang tih a rinawm tlat a ni.

 

v)                  Heng a chunga hmanraw pawimawh lutuk pali kan tarlante bakah hian urban mission kan kalpui dan azirin ‘rawngbawlna atana hmalak chhunzawm dan tur’ tam tak a duan theih a.

A tira kan tarlan tawhte (mission model emaw method) bakah heng a hnuaia mite hi hmalakna tur atana rawtna duhawm tak an ni thei bawk ang; i) Ringtu/ member ni sa hui khawm, ii) Thiam thil (skill development) zirtirna hmanga rawngbawl, iii) Vakrawlai ho leh khawlaia let mai maite (homeless) tana tanpuina thilpek (charity) hmanga rawngbawl, etc leh thil dang tam tak a awm thei a. A nihna takah chuan urban mission-ah hian thawh sen loh leh hmalak sen rual loh rawngbawlna a awm (dawn) a ni.

 

6.      INVEN A NGAIHNA:

Urban mission hi rawngbawl dan phung pangngai (rural area focus mission) anga kalpui ve a awlsam hle dawn a. Chuvangchuan kan kalpui tak tak hmaa ‘kan mi tinzawn turte’ (mission focus) kan tih chian hmasak a tulin rinawm. Hei hi kan ngaihthah emaw kan ngai pawimawh lo a nih chuan he mission hi a pian a fuh lo thei a. Khawsak phunga mi pangngai leh lehkhathiamte tinzawn hmasak zet hnu a, a tul ang zela ko thlak leh insiam rem hi he mission-in ‘pianpui mizia’ anga a neih ni thei se thil duhawm tak a niin a rinawm.

 

7.      A TAWPNA:

A chunga kan thil tarlan zawng zawngte hi research tenau behchhana ziak, mimal ngaihdan leh rawtna thenkhat bilh tel hlek paha thu lakna hnar belhchian dawl tak hrula thu phuah khawm a ni ber a. A phena thuchah awm; chhiartu apiangtena kan hmuh kan hauh loh tur chu – i) urban mission hi lo hlawhtling ngei se, ii) rawtna leh ngaihdan tha zawkte lo piang zelin, ii) he ruahmanna hmang hian Pathian ram lo zau zel rawh se tih hi a ni.

 

PATHIAN RAM