Tuesday 9 February 2016

SERAMPORE HLIAM TUAM DAM RAWH


(He thuziak hi "Kohhran Beng" 2015 issue a eng berah emaw a chhuak tawh a, Serampore chanchin ziahna, a bikin BCM leh Serampore Mission rawngbawlna inlaichin dan; Mizo tawnga chhiar duh an awm thin avangin he blog-ah hian kan dah a ni)

Introduction Rev K.Lalzarliana
Pianpui mizia leh nihna a vang a, ‘Inhmeh ve lo’ kan intih ruk chem chemna, ‘kan tana Pathianin tlang min ruat sak’ ang pawha pawm harsa kan tih tur, Serampore-ah dah-a kan awm avangin ‘chak leh chak loh’ lam pawh sawi ngam lovin nih-nih ni turin paunthah kan khai a. June thla khan  chhungkuain kan invawm lut ve ta ni. Carey-a chenna hmunah ngei min han dah lehnghal phei chu nitin hian ‘kan te’ tulh tulh hi a ni ber mai. A hmuna han chen chilh takah chuan ‘vei tur thar’ nitinin kan hmuchhuak a. Amaherawh chu, BCM Mission pawm dan hian ‘ramthim bak chang dang kan’ a harsat thin avangin, he thuziak pawh hi ‘inthlahrung tak si, loh theih lova ngai chung si-in’ ka han buatsaih ve leh ngawt mai a ni.
Serampore, BCM-in a hnuchhawn (deuhthaw) takna hi thangkhat lian zet a ni ta. A hmun atang ngei hian ‘hliam tuam dam ngai’ tluk zeta ‘ngaihsak a tul zia’ hi, a kaihhnawih dangte nen, ka thiam ang angin kan au chhuahpui ang a, hotu ten min dah chhan ramri kan dai kan em lawng chu maw.

Tunhma chuan
Serampore hi W.Bengal state, Hoogly District chhunga awm, ‘Kolkata Metropolitan Authority’ hnuai ami a ni a. Kum 1755 atang tawh khan Danish sawrhkar hnuaiah ‘Frederiksnagore’ tih hmingpuin a lo awm thin a ni. Kum 1845 atangin East India Company hnuaiah India Independence 1947 thlengin a awm leh a. Heng sawrhkar 2 te hi ‘thim ata chhuaka, a eng mak taka lut tura’ Mizo-te min hruaitu hmanraw pawimawh em em-te zing ami an lo ni remng mai a, helam erawh kan sawi hman lovang.

Zoram-a chanchintha mei chhi eng tlat-tu BMS chu, Kum 1792 –ah William Careya leh a thian ten England-ah an din a. Hetih lai hian ‘Ramthim su tura chona’ sap ho rilruah a lian em em a. Mi thenkhat ngaihdanah chuan ‘Pathian hre lo hnam dang mite hi Pathianin a mitea siam a duh a nih chuan, hmanraw hrang hrang a nei a, keini kan inrawlh ve a ngai lo’ tihte pawh a awm ve a. Carey-a pawh hian Ramthim su tura chona hi nei lian hle mahse, he ngaihdan hian eng emaw chenah a dal lek lek thin. Amaherawh chu, amaha thlarau awm hle hle thei lo chuan, loh theih lohvin a tur chhuak ta a. November 11th, 1793 kum chuan India khawpui pawimawh berte zing ami Calcutta a thleng ta rup mai. Calcutta-ah Kum 7 an awm  hnu, ni 10th, January 1800-ah Serampore thlengin, a thiante 3 nen he ni-ah vek hian BMS-Serampore Mission an lo din ta a ni.

Kum 1818-ah Serampore College an din a, a hnu kum 9 emaw leka upa a nihin, heng hun laia India ram bung thenkhat luahtu Danmark ram hnuaia, ‘Danmark University 3-na’ (Kopenhagen leh Kiel University bakah) tia koh hlawh hial khawpin  he zirna hmunpui hi an kalpui thei a ni.

Kum 1855-ah British sawrhkar chuan India ram-a Danish ho luah ramte chu Denmark sawrhkar hnen atangin a lei a. Heta tang hian a dinhmun siam rem zelin, tun dinhmun - Theology mai bakah Arts, Science lah commerce zir theihna college a lo ni ta a ni. ASC (Arts,Science, Commerce) bik hi sawrhkar hnuai-ah “University of Calcutta” affiliated a ni a. Zirlai pawh 3000 chuang zet a nei mek a ni.

Theological Department dinhmun
ASC hnuai amite (Staff) hian, sawrhkar hnuaia hlawh leh facilities hrang hrang, sawrhkar college dangin an dawn theih ang an dawn laiin, ‘Serampore College’ tih kan lama kan mitthlaa lo lang nghal “Pathianthu zirna” Theology department bik dinhmun hi chiang lehzuala kan hriatthiam theih nan a hnuai ami ang hian i lo thlur bik teh ang:

- College inrelbawlna a thuneihna pumhlum neitu chu “Council of Serampore College” a ni a. Hetah hian Master, Vice Master leh Secretary (College Principal) bakah India ram kohhran hlawm hrang hrang 14 atangin member an awm. BCM pawh hi India rama Baptist kohhran pawl hrang hrang  6 zinga member hlun 1 a ni. Member 14 atang hian member 6 chu Baptist member an ni ngei ngei tura ngaih a ni. Tichuan he college hi - BMS din, Baptist College, Baptist kohhran tawh phawt chuan ‘ta’ a kan neih bik theih college pawh ti i la kan tisual awm love (Teaching staff nimek zingah pawh hian a zahve aitam Baptist mi leh sa an ni).

- Hemi hnuaiah hian “Senate of Serampore College”, Theology Department enkawltu bik a awm leh a.  Chu chu Serampore College Theology Department avanga lo piang, amaherawh chu affialiated college lo pian belh zel avanga Serampore Theology Department baka affialiated college/centre (Doctoral center-7, Graduate &Post Graduate College – 50, Institution Offering DCPC course-5, Theological Education Through extension-13) hrang hrang enkawl-tu  a ni. He Senate –ah hian Officer 4 an awm a, chungte chu – President, Convener (Serampore College Principal), Registrar leh Treasurer-te an ni a. Rev Dr. R. L. Hnuni pawhin hun rei fe treasurer hna hi a lo vuan tawh nghe nghe a ni.

- Heng member church (14)-te hi sum lehpaia a intun nunna hnar ber tura ngaih a ni a. Amaherawh chu, an zinga member tlemte atang bak hian college-in sum a dawng ngai meuh lo thung.  Member hlun pawh ni lo, Mizoram Synod hi (Principal nihna chelhtu an nih vang nge? ) tun dinhmunah chuan sum lama vur nasa berte zing ami a ni a.  BCM phei chuan 1997 a tang tawh khan Kum 15 chuang zet chu member hlun ni reng siin tanpuina  a thawh ngai ta lova. Heti taka a pachhiat tak avang leh project lian tak tak hmachhawp a neih bawk si avang hian “Promotional Work (Financial Campaign)” ti-a chhuah fo a lo tul ta a. October, 2013 chhung pawh hian zirtirtu zawng zawngte mahni ram/kohhran theuha he hna thawk tura tih hi an ni nghe nghe a ni.

- Sum duh khawp a neih miau loh avangin, zirtirtu-te hlawh a chhe em em a. Zirtirtu, Doctor leh Professor-te hlawh pawh “BCM-in Junior Pastor hlawh a pek-te” aiin a tlem zawk hial a ni. Campus development lam phei chu a chhe takzet a, India ram Theological College ka tlawh tawh – AICS bak-ah, ATC( Aizawl Theological College), UBS (Union Biblical Seminary-Pune), UTC (United Theological College-Bangalore), UTC (United Theological College-Kerala), TTS (Tamilnadu Theological Seminary-Madurai) zingah hian a tawp leh tlabal ber, facilities nei pachhe bawk si a ni (Kum 200 dawn-a upa a nih tawh ngawihtuahin erawh, he tianga a la inenkawl thei hi a lawmawm hle).

BCM-in Tha a Thawh TawhThin
He College hi India ram puma “Pathianthu zirna kungpui” tih a ni thin a. “He college hi awm lo se, tuna India rama Theological college 50% hi chu a la piang kher lovang” tia sawi thin a ni. India ram hmun hrang hranga Kohhran hruaitu hmasa-te chher chhuaktu a ni a. BCM pawh hian Pastor 43(Pension/thi tawh-13 leh thawk lai 30)*lai he hmun atanga zir tawh leh zir chhuak tawh hi kan nei nghe nghe a, BCM tun dinhmuna hlangtu pakhat kan ti lo thei lovang. BCM atanga sul lo su hmasatu Rev Dr.CL.Hminga pawh hi he College chhuak a ni a.  1955 kum-ah BD zir zovin, College an chhuahsan dawn hian “Serampore College-in tanpui a ngaih zia” mahni kohhrana sawi tura chah an nih angin, hun remchang a hmuh apiangin, zorama a lo chhuah hnuah a sawi thin a. He mi thu kalzel avang hian, 1956 kuma BCM Assembly (hetih hun hian Presbytery an la ti a ni awm e) chuan Phawngpui Bial atanga Agenda lut angin. “Serampore College Sunday” a lo siam ta a ni. BCM Calendar-ah kum tin tihlan niin, Sunday thawhlawm pawh Serampore College pual hian kum 1997 hma zawng, kum 40 chuang zet chu BCM hian serh hrangin a theih ang angin ‘sum lehpai-ah’ tan a lo lakpui ve tawh thin a ni.

BCM a Inhnukdawk Leh Ta
Kum 1996(?) kum khan College chhungah Hmarchhak zirlai-te leh India chhim lam zirlaite zingah buaina a chhuak a. Chu chuan zirtirtu-te pawh kangkai zelin hmarchhak zirlaite lungawi thei lo chuan College an chhuahsan ta a. BCM atang pawhin zirlai 7 lai sawn chhuah an ni awm e. Hei hian nghawng tha lo tak hring chhuakin Mizote rilru-a Serampore, a hming kan lam zawng ringawt pawh a, kan ngaihsan leh kan rilru khawih thintu kha nawhrehin a awm tan ta a ni.

Kum 1997 BCM Assembly, Zohnuaia neih tumin - “Serampore Buaina” chungchang leh zirlaite sawn chhuah an nih dan hi report a ni a. Chumai ni lovin “Thelogical Education Sunday Thu” tia Agenda-a neiin “Serampore College Sunday” chu “Theological Edication Sunday” tiin Assembly chuan a thlak ta a. Serampore puala thawhlawm thawn thin pawh titawp nghalin, he ni puala thawhlawm dah thin pawh tualchhung kohhran tan dah a lo ni ta a ni.

BCM rawngbawlna-in hma a sawn zel a, Mission rawngbawlna bik-ah tha zawng zawng deuhthaw kan pek bakah, sum tham tina em em, Theological College (AICS) leh HATIM keimahni pualin kan lo nei ta a. Kum 40 chuang zet tha kan lo thawh ve tawhna-ah hian kir leh zai reng kan rel ta lo a ni.

Tuam Dam Turin Tha Thawh a Ngai Leh Ta E
Development leh Infrastructure a a tlakbalna chu thuhran, tun hnai hian ‘hmachhawp’ lian tak tak pahnih(2) a nei a. Chungte chu
1. Dt. 5th-8th, Febryary,2014-ah Convocation a dawng dawn.
2. College kum 200 tlinna 2018 ah a lawm turin a inpuahchah.
 Heng bakah hian, a tlakbalna, Meeting neih apiang deuhthawa, inhnialna tenau tichhuak thintu he college hian ava ngah em!
1. College library hi ka tlawh hmasak ber tum chuan ‘ka nuih a tiza’ deuh tlat mai. College dang nena khaikhin, a upat lutuk tawh vang nge, a thlabal lulai deuh a ni.
2. Bulding a upat tawh avangin Quarters eng emaw zat leh Hostel room eng emaw zat a far nasa hle.
3. Administration lam fuh tawk loh vang nge, kum tluanin campus a thing thuap reng mai.
4. Theology Department staff-te hlawh a chhe takzet, etc.

Council-in a tihtur a tih theih loh vang leh member church ten ‘an tihtur a ngaih’ an tih loh avang hian India rama Theological College bulpui ber hian hliam chi hrang hrang a tuar mek a. Tunhmaa mawhphurhna latute avangin ‘tute emaw kawlohna rah’ hi seng mek mahse, BMS sulhnu, Baptiat kohhran mi apiangin  ‘ka ta’ an tih theih tur Institution hlun leh ropui, Minority kan nih rengna India rama Kristianna chelh nghet deuh deuh tura hruaitute chher chhuak-tu, etc a nih avangin ngaihsak hi a phu takmeuh a ni.

BCM Tan Serampore Hlutna
Serampore chauh ni lo, kan rah phak chin Institution zawng zawng hian hlutna an nei vek nachingin, a hnuai ami ang hian i lo tlur bing zel mai teh ang.
1. BMS-in India a mission hna a thawh nasat vanglai kum 1920 bawr vel khan, European missionary-250 leh a ram mi thawktu 1000, India ramah an lo bung mup mup tawh a. Chung zingah chuan kan Pioneer missionary-te pawh an tel ve a ni. Hmun nghet tak Serampore-ah BMS-in a lo bun hmasa hian India chhim leh hmar, chhak leh thlanga BMS missionary-te ‘a thlamuan’ em em thin.
2. Pension tawh leh la thawk mek, kan kohhran hruaitu chhuanawm tak takte, BCM Pastor 43 chher chhuaktu a ni.
3. Senate of Serampore College atang hian tuna kan hruaitu chhuanawm tak tak 9** ten Dictorate degree an lo la/dawng tawh a. Khawvel thang chho zel avangin, he tiang hi a kum telin a la thleng chho zel ang.
4. Senate of Serampore College hi awm ta lo se, tuna kan kohhran hruaitu chhuanawm tak tak, a bikin Pastor-te hi tun ang hian chher puitlinin an awm a rinawm loh. BCM Pastor zawng zawng deuhthaw degree petu a ni.
5. Tuna zirlai kan neih zawng zawng (AICS)-te pawh hi, Senate of Serampore College hnuai ami, an degree petu, rawng an bawl theih nana a fawng vuantu a ni.

Engtin Nge Kan Tih Tak Ang
Thangthar ten kan hriat ve hma atang tawhin BCM hian MISSION rawngbawlna huang bikah “Partnership/networking” (inthlunzawmna) hmangin hmun hrang hrangah rawng a lo bawl tawh thin. Tunah pawh hian Pawl leh kohhran hrang hrang 36 lai “working agreement’ ziahpuiin rawng kan bawl mek a ni. Chung kan partner-te chu ‘sum lehpai’-in emaw ‘thawktu/mihring’ thawhin, a nih loh leh an ni lamin BCM-in a mamawh zawk a nih chuan ‘heng kan sawi tak ang hi’ an tum thung thin. Hetiang ‘thawhhona’ ang diak diak ni lo, a zul-ah hian ‘ruahmanna’ chi hrang hrang a duan theih ang a. Entirna ang chauhin rawtna pakhat lo siam chin ta i la:

- India ram Theological Institution lar leh ropui ber bera kan ngaih – UTC (United Theological College, Bangalore), UBS (Union Biblical Seminary, Pune) leh Serampore College, Serampore-ah te hian BCM hi Council rorelna-ah member a ni mek a. Kan hotute pawh palai/committee meeting-a tel turin an kal fo a ni. Amaherawh chu meeting-a an tel bak, BCM-in tha kan thawhna langsar kan neih erawh kan hre meuh lo. Heng College (leh a dangahte pawh)-ahte hian zirna sang zawk tiin kum tamtak chhung chu kan la intir liam zel lo thei lovin a rinawm. Chuvangchuan, a mihring-a chauh inthawh lo hian ‘Sum leh pai’ lam pawh kan sawr chhuah-a, ‘tel ve kan nihna’  sum hmanga kan lantir hi a hun hle a ni.

- He tiang lam concern, eng department berin emaw (Mission, Theological Department, Pastoral etc) budget-ah khung/siam-in, helama rawngbawlna tur cheng nuai sawm emaw vel, kum khat atan han dah hrang se, awlsamtein kan tihlawhtling a ni mai. A pawimawh berah chuan ‘he tianga tih a nih theih nan hian’ Assembly level committee members bakah, Bial leh ABC level lam kan pawimawh hlein a rinawm.

BCM Mission peng pakhat-ah, he tiang lam rawngbawlna hi awm thei se tih hi Kohhran hruaitu tamtakte rilrua awm mek a ni a. A lo kalpui tawhte atangin a that zia leh a tul zia, media-a puanzar vek rem si lo, thil tamtak a awm a, “BCM hian eng tikah nge he tizawng hian thla a zar ve ang” tih hi thangthar ten kan thlir mek a ni ber e.

A Tawp nan
BCM-in rawng a lo bawl tawhna leh hmachhawp a neih mekte thlir kirin, Kut thlak tura BCM-in thutlukna a siam tawhna reng rengah ‘Pathian remtihzawng a nih leh nih loh’ hi tehfawng lian ber-te zing a mi, kan hman loh theih loh a nih reng rualin, Kohhran hruaitute ‘thlekna lam a nih leh nih loh’ hian nasa takin kawngro a su bawk thin. A din tirh atanga tun thlengin Lalpan BCM hi a hruai a, chuvang chuan Pathian avang chauhin ‘thawh sen loh- rawngbawlna kawltu’ pawh kan ni. Nasa taka kan inzar pharh mek lai hian ‘kan kiang hnaia kan kuah phak renga awm,’ chet kan lak avanga Pathianram leh kein’in kan hlawkpuina tur nisi ‘thil tha’ hi hmuhkan fo lo thei i la a va duhawm dawn em.

Notes:
1. **Rev-te: Khuangliana,KT.Chungnunga,CL.Hminga,V.Lalzawnga,H.Hrangena,H.Chalbuanga,C.Rothuama,C.Dothanga,C.Sangkama,B.Thangchina,TH.Darkhuma,K.Thanzauva,K.Lallungmuana,Lalthanzauva,C.Vanlawma,C.Chalhlira,C.Lalbiakzama,B.Lalrinawma,R.Zohmingliana,LalthanglianaHnamte,R.Lalchamliana,LalbiaksangaChinzah,C.Chhuntluanga,R.Zolawma,K.Lalbiakchhawna,L.Lalsawmliana,B.Lalramhluna,R.Lalnunzira,JosephVanlalruata,HrangaiaHmar,Vanlalmuankima,SamuelLalremsanga,H.Vanlalruata,TC.Zodinsanga,V.Lalzarliana,H.Lalfakzuala,Lalhmunsanga,Lalzuitluanga,C.Lalhungliana,K.Lalbiakenga,Lalremmawia,Lalchhuankima,TC.Vanlalmalsawma.
2. ** Rev Dr. HS.Luaia, Rev Dr. KT.Chungnunga, Rev Dr. VL.Zawnga, Rev Dr. Laldingliana, Rev Dr. VL.Dika, Rev Dr. Zolawma, Rev Dr. vanlalchhawna Khiangte, Rev Dr. RL.Thanmawia, Rev Dr. Rodinmawia Ralte.

No comments:

Post a Comment

CHAW THA