Monday 1 May 2023

MIHRING RILRU PUT HMANG - ATTITUDE

 

INTERMEDIATE MEET – 1

(Num 13:1ff; Mt 12:37; Eph 4:17-24)

 

Fb-ah hian thuziak tawite, vai tawng nena inpawlh nuai, English alphabet leh number a hmante avanga 'a sawi tum chu he lam hi a nih ngei dawn hi' tia ngaihbel theih tur hi ka hmu a. Chu chu mizo tawngin ka letling ta a ni.

Pathian tih lovah (hei hi a pawimawh), i nun kawng hruai tur leh, i damchhung nuna hlawhtlinna emaw, hmasawnna pe tur chein, eng thil nge i rilruin ngaimawh bera aneih tur leh i nuna buk rit ber tur ni ang le?

Mi thenkhat chuan, an nun atan thawhrimna (Hardwork) hi No. 1 ah an dah a. Thenkhat thung chuan, hriatna (Knowledge) hi ngaih pawimawh berah an nei bawk. Thenkhat ve thung chuan, vanneihna (Luck) avanga hring nun hlawhtlinna hi mi ten hlawhchhuak thei mai thin niin an hmu a. Thenkhat erawh chuan, sum '(Money) avang alawm' an tih laiin, mi thenkhat hruaitu tha (leadership) no 1 a dah an awm ve tlat bawk.

Heng hian, eng chen nge kan nun atan pawimawhna an neih kan chhut chhuak dawn a ni.

Hawrawp A - Z hian, a indawt dan hian, heng a hnuaia numberte hi tluk zelah ngai ta i la...
A to Z: A=1, B=2, C=3, D=4, E=5, F=6, G=7, H=8, I=9, J=10, K=11, L=12, M=13, N=14, O=15, P=16, Q=17, R=18, S=19, T=20, U=21, V=22, W=23, X=24, Y=25, Z=26

Tichuan, a hnuai ami ang hian a chhut theih ta a.


1. HARD WORK:

H+A+R+D+W+O+R+K= 8+1+18+4+23+15+18+11=98%

2. KNOWLEDGE: K+N+O+W+L+E+D+G+E=11+14+15+23+12+5+4+7+5= 96%
3. LUCK:
L+U+C+K=12+21+3+11=47%
4. MONEY? = 72%
5. LEADERSHIP? = 97%

A chung ami ang hian, hengte hi i nun atan an pawimawh takzet a ni. THAWHRIMNA hian 98% a score laiin, HRIATNA chuan 96%. VANNEIHNA hian 47% chauh i nunah nghawng a nei a. 'Mihring tan innghahna tlak a tling lo' a tih theih ang a. SUM/PAWISA erawh chuan 72% zetin mihring nun atan pawimawhna a nei a. Chutiang bawkin HRUAITU THA hian 97% a hauh avangin, a pawimawh takzet a tihtheih ang.

Tichuan, heng a chunga kan tarlan ho hian mihring nun tana hmuh pawimawh an luah reng laiin,100% kai an awm loh avangin, kawng lehlamah '100% a ngaimawh tham emaw innghahna tlak erawh an ni lo vek' a tih theih thung a.

Chutiang a nih chuan, 100% kai zo leh 100% a mihring tana innghahna leh ngaihmawh tur mihring tan a awm thei em? tih hi zawhna pawimawh tawpkhawk a lo ni ta.

He mi chhanna atan hian, mi thiamte chuan mihring RILRU PURHMANG (ATTITUDE) hi chhanna dik ber leh, a aia chhanna tha zawk awm thei lo hiala an ruat a ni.

Enge a nih chiah i lo chhut chhuak ve dawn teh ang.
A+T+T+I+T+U+D+E =1+20+20+9+20+21+4+5=100%

Tichuan kan rilru puthmang hi mihring nun kawng hruaitu atan leh, hlawhtlinna hial pawh min tlen tura; 'mihringte tana pawimawh ber’ an lo tih phah ta a ni.

-         Kan rilru puthmang azira hlawhtlinna kawng zawh thei leh hlawhchham thin kan ni a.

-         Kan rilru puthmang azira dinhmuh tha/sang leh duhawm zawk chang thei kan nih laiin, kan rilru puthmang azira dinhmun sitawm leh hnuaihnung zawk chang thei kan ni bawk.

Chuvang chuan he intermediate meet-ah hian MEMTAL HEALTH, POSSITIVE MIND & ATTITUDE hi kan ngai pawimawh takzet a.

Kan ngaih pawimawh em em chhan thenkhat chu;

i)                   Kan rilru put hmang hian kan hmalam (future) hun eng leh eng lo a hril dawn (Our Thoughts Determine our Behavior)

ii)                Kan rilru put hmang azirin hlawhtlinna kawng leh hlawhchhamna kawng zawh thei kan ni a.

iii)              Hma lam hunah mi fel tak kan nih dawn leh dawn loh hi tuna kan rilru put hmang hian eng emaw chen a hril bawk.

iv)               Kan rinna leh kan rilru put hmang hi a inlaichin thuk hle a, chuvangchuan rilru hrisel & ngaihtuahna dik kan put a tul.

Attitude defined – an attitude is an inward feeling expressed by outward behaviour.

Illustration:

Tum khat chu Dr. Hans Selye, father of stress research (rilru hah zir bingna Pa) an tih hian a taka thil thleng; naupang pahnih, zu ngawlvei & fate velh ching Pa nei; in khata cheng, an thenlen hnua mi danglam em em lo ni ta chanchin a sawi a.

A pakhat zawk chu – zu far khat pawh in duh lo, Pa dingchhuak lo ni ta, khaw tlang huap pawha mi zah kai a ni a.

A pakhat zawk chu a Pa ang chiah a lo sei lian, zu ngawlvei, hna mumal pawh thawk hleithei lo, hmasawn tumna leh ngaimawh zawng pawh nei mumal lo a ni.

Interview a neihpui tum chuan zawhna inang chiah a zawt a. In awmdan te kha eng tin nge in zial fel tak? Tiin. A chhanna inang chiah an pe a, chu chu – Kha tiang ang Pa nei chung khan, hma lam hun atan beiseina neih a har takzet a ni? an ti v eve a.

-         Pakhat chuan hmalam hun atan beiseina kawl a eng lo takzetin a hmu tak tak a. A Pa ang chiahin zu ngawlveiah a chhuak a.

-         Pakhat zawk chuan beiseina kawl eng a tan a awm ve lo tih pawm chungin ‘a bei tang tang a…’ a tawpah chuan mi tha leh hlawhtling tak a lo ni ta.

Eng context-ah pawh, eng environment-ah pawh, eng situation-ah pawh, eng circumstances-ah pawh awm I la, DESCISION – kan rilru put hmang, kan ngaihtuahna, thutlukna kan siam dan leh chu mi anga kan awm zui dan chuan kan hmalam hunah hi a hril dawn a ni.

Num 13:1ff  : Kanaan ram enthla turin, hnam 12 aiawh; an puipa zinga mi mi pakhat theuh a tir a.

Ni 40 an thang hnuin an lo kir leh ta a. Paran thlaler-ah Kades-ah chuan Mosia leh Arona leh mipui zawng zawng hnenah chuan thu an thlen ta a.

Pawl 1: I mi tirhna rmah chuan kan kal a, hnute leh khawizu luanna a lo ni ngei mai. Hei hi a rama thei a ni (Grape, Pawmgranet & theipui). Amaherawhchu a rama mi awm te chu mi chak pui pui an ni a, khuate pawh kulh nei, ropui tak tak a ni. Tin, Anaka thlahte pawh kan hmu bawk a. Amalekho chu chhim lam ramah an awm a; Hit-ho te, Jebus-ho te, Amor-ho te chu tlangah te an awm a. Tin kanaan hote chu tuifianriat kam leh Jordan lui dungah an awm a (13:27-29) an ti a. An sawi thui hmain…

Pawl 2-na atangin Kaleba a lo ding chhuak a, mipui a ti ngawi thuap a – “I han thawk thuai thuai ang u khai, I han la ang u, kan ngam ngei ngei ang” (13:30).

Pawi 1-na te chuan         : Kan han hneh thei hlawm lovang a, kan aiin an chak zawk si a. Kan ram han enthlak chu a chhunga chengte ei zawh hmang a ni. Tin, a awma te kan hmuh pawh mi awm khauh pui pui an ni a. Tin, Anaka thlahte, mi lianho, awm khauh pui pui kan hmu bawk a. Khau ang lekin kan inhmu a, anni pawhin khau ang lekin min hmu a ni” (13:31-33).

Mipui (pungkhawmho) chu an phun tan ta a. Aigupta ramah khan Pathianin min tihlum ta then sela aw! A mih loh leh, thlalerah hian min tihlum then mai se la aw! Enga tinge khandaiha thi mai mai tura Pathianin he ramah hian min hruai le. Kan nupui fanaute chu man tur mai an ni dawn si a. Aigupta rama kir leh hi kan tan a tha zawk dawn lawm ni aw? (14:1-3).

Pawl 2-na atangin Joshua leh Kaleb-a te chu an puan pawt thler chungin an lo zuang chhuak a. “Enthla tura kan va chhuahna ram chu ram tha tak a ni. Kan chungah Lalpa a lawm chuan chu ramah chuan min hruai ang a, min pe ang; hnute tui leh khawizu luanna ram chu. Lalpa chungah hel lo phawt mai u la, chu mi rama mite chu hlau bawk hek suh u, kan chaw tur an ni mai a; an inhumhimna chu engmah lo a ni a; Lalpa chu kan hnenah a awm a lawm, anni chu hlau suh u (14:7-9).

Mi pahnih hi tukverh pakhatah an dak dun a, pakhat chuan chirh diak a hmu a, pakhat ve thung chuan thla & arsi a hmu…an ti ang mai a ni.

 

An thir thlir dan inan lohna hian enge result a neih ?

i)                   Mipui zingah buaina a chhuah phah a.

ii)                Pathian an rin loh avangin an lakah Pathian a thinrim.

iii)              Hrem a duh

iv)               Mosia ngaihdam a dil sak

v)                 Pathianin a ngaidam a. Mhase, “An thlahtute hnena chhechhama ka tiam ram chu an hmu tawp lovang”

vi)               Kaleb-a erawh chuan ram tiam a hmu ang.

vii)            “Let u la, tuifianriatsen kawng lamah thlaler-ah kal rawh u” (14:20-25).

Engtin nge rilru dik kan put theih ang?

Pathian thu chuan tihian min hrilh a…

Jer 17:9         :           : Thinlung hi thil zawng zawng aiin bum hmang ber, Chhe lailet dêr a ni….a ti a. Rilru put hmang dik neih reng hi a awlsam lo. ‘Dik hleithei lo’ kan nihna hi kan pian zia zawk mah a ni. Mahse,

1.      Isua hi rilru dik min put tirtu tha ber a ni: 2Kor 5:12 (Mi tupawh Kristaah a awm chuan…); Rom 13:14 (Lal Isua Krista chuan inthuam zawk ulang…); Kol 3:1ff (Krista hnênah kaihthawh in ni ta a; chuvângin, Pathian ding lama Krista á¹­hutnaa awm, chung lam thilte chu zawng rawh u…)

 

2.      Pathian thu chhiar tam tur:

 

3.   The best way to develop a positive mental attitude is to surround your-self with optimists (Kan environment hi kan duh uluk tur a ni a, kan thlang fimkhur hle bawk tur a ni ang. Nu & Pa te tan chuan – kan fate thian kawm pawh kan duh ulukin kan enzui thin tur a ni…tihna a ni).

No comments:

Post a Comment

CHAW THA