Bible thu chiar tur : Tirhkohte19:1-7; Galatia3:1-14.
Thuvawn : Thlarau ngei chuan keimahni thlarau nen Pathian fate kan ni tih min hriattir thin. Tin, fate kan nih chuan roluahtute kan ni a; Pathian roluahtu, Krista luahpuitute kan ni (Rom8:16-17b).
1. THUHMAHRUAI:
Vawiin hi Thlarau Thianghlim thlen ni a ni a. Thlarau Thianghlim chan theih dan leh a hnathawh kan zir dawn a ni. Paula chanchin nena inkungkaihna nei Thlarau Thianghlim chanchin chauh kan tarlang dawn a. A bul tan nan Thlarau/thlarau chungchang thua kan hriat ngei atana thate kan tarlang hmasa ang.
2. THLARAU CHANCHIN:
Grik thumal ‘Pneuma’ (niu-ma) chu bible-a Thlarau/thlarau sawina thumal lar tak a ni a. He thumal hi Thlarau/thlarau chi hrang hrang sawi nana hman a nih avangin, bible letlingtute chuan hawrawp pui leh hawrawp te hmangin an thliar hrang a. Pathian Thlarau emaw Thlarau Thianghlim, chung lam atanga lo chhuak Thlarau sawinaah chuan hawrawp pui ‘T’ an hmang a. He Thlarau ni lo, thlarau dang zawng sawinaahte chuan hawrawp te ‘t’ an hmang tlangpui thin. Heng Thlarau/thlarau thliar hranna chi hnih hi chipchiar zawkin lo tarlang ila.
i) Thlarau Thianghlim:
Pauala Thlarau hriat dan leh pawm dan hian bultumtu pali (4) a nei a, chungte chu – Thuthung Hlui huna Pathian inpuanchhuahna te, Thuthlung Hlui leh Thar inkar huna Juda ho (intertestemental Judaism) rin dan te, Ringtu hmasate rin dan leh ama tawnhriat ngeite an ni. Thlarau chungchang a tarlan reng rengin thil pakhat aitam sawina tawngkam (plural) a hmang ngai lova, chu chu Thuthlung Hlui rin dan a chhawm zinga mi nia ngaih a ni. Thlarau thuhmun; thumal emaw tawngkam chi hrang hrang hmanga a tarlannate chu Pathiana mi nung zinga pakhat ‘Thlarau Thianghlim’ hmingin kan khaikhawm dawn a. Chutiang ang sawina atana a hman thumal/tawngkam sawm pariat (18) zette chu Tirhkohte Thiltih bua a chanchin lan tanna leh a lehkhathawnahahte kan hmu thei a, chungte chu;
a) Pathian Thlarau (Rom8:9,14; 15:19; 1Kor2:11,14; 3:16; 6:11; 7:40; 12:3; Phil3:3).
b) Pathian nung Thlarau (2Kor3:3).
c) Lalpa Thlarau (2Kor3:17,18).
d) Isua Thlarau (Tirh16:7; Rom8:9; Gal4:6).
e) Krista Thlarau (Rom8:9).
f) Isua Krista Thlarau (Phil1:19).
g) Nunna Thlarau (Rom8:2).
h) Thlarau hmahruai (Rom8:23).
i) Thlarau Thianghlim (Tirh9:17,31; 13:2,4; 9,52; 16:6; 19:2,6; 20:23,28; 21:4,11; 28:25; Rom5:5; 9:1; 14:17; 15:13,16; 1Kor12:3; 2Kor13:14; Eph1:13; 1Thess1:5,6; 4:8; 2Tim1:14; Tit3:5,6).
j) Pathian Thlarau Thianghlim (Eph4:30).
k) Thlarau (Tirh19:21; 20:22; Rom 8:4, 5, 9,10,11,13,16,26,26,27; 1Kor2:4,10,10,12; 12:4,7,8,9,9,11,13,13; 2Kor3:6,8; Gal3:2,3,5,14; 4:29; 5:5,16,17,17,18,22,25,25; 6:8,8; Eph2:18, 22; 3:5,16; 4:3,4; 5:18; 6:17,18; Phil2:1; Kol1:8; 1Thess5:19; 2Thess2:13; 1Tim3:16; 4:1).
l) Thlarau thar (Rom7:6).
m) Thianghlimna Thlarau (Rom1:4).
n) Fa nihna Thlarau (Rom8:15).
o) Zakhamna Thlarau (2Kor1:22; 5:5) .
p) Nunna petu Thlarau (1Kor15:45).
q) Thiltihtheihna, hmangaihna leh rilru fel tak neihna Thlarau (2Tim1:7).
r) Finna leh hriatchian tirna Thlarau (Eph1:17).
Heng Thlarau Thianghlim sawina thumal leh tawngkamte (sentence) hi a lehkhathawnahte hian vawi 79 zet tarlan an ni a. Tin, Tirhkohte Thiltih bu-ah hian a chanchin lan tanna atanga a tawp thlengin, Thlarau Thianghlim sawina thumal leh tawngkam sawm leh pathum (13) a awm bawk. Paula tluka Pathian Thlarau emaw Thlarau Thanghlim chanchin sawi nasa hi bible-ah an awm lo.
ii) Thlarau Dang:
Pathian Thlarau ni lo, thlarau dang sawina thumal leh tawngkam chi sawm pali (14) zet Paula hian a hmang bawk a. A chunga ‘Thlarau Thianghlim’ sawina thumal/tawngkam hrang hrang kan tarlan tawhte nen, a danglamna ti chiang turin hawrawp te vekin lo tarlang thung i la;
a) ramhuai(thlarau) aienthiam (Tirh16:16).
b) bawih nihna thlarau (Rom8:15).
c) ramhnuai(thlarau) sual (Tirh19:13,15,16).
d) thlarau (Tirh 23:8,9; Rom12:11; 1Kor6:17;12:10;14:15,16;2Kor7:1;Eph2:2; Phil1:27; 2:5; 2Thes2:2).
e) paula thlarau (Rom1:10;1Kor5:3,4; 14:14;16:18;2Kor2:13).
f) mihring (keimahni/a/in/i) thlarau (Rom8:16; 1Kor5:5;Gal6:18; Eph4:23; Phil4:23; 1Thes5:23; 2Tim4:22).
g) mutthlukna thlarau (Rom11:8).
h) mihring rilru (thlarau) (1Kor2:11;7:34).
i) khawvel thlarau (1Kor2:12).
j) thuhnuairawlhna rilru(thlarau) (1Kor4:21).
k) thuhriltute (prophet) thlarau (1Kor14:32).
l) tlarau dang (2Kor11:4).
m) hruaibona thlarau (1Tim4:1).
n) hlauhna thlarau (2Tim1:7) te an ni.
Thlarau Thianghlim hnathawh leh chet dan thliar thiam turin heng Thlarau/thlarau sawina hriat chian hi an pawimawh hle a. Bible-a Thlarau Thianghlim leh thlarau dang chanchin hriat chianna kawngah pawh min pui thei bawkin a rinawm.
3. THLARAU THIANGHLIM CHAN THEIH DAN:
Paula chanchin leh a zirtirna atangin Thlarau Thianghlim chan theih dan kawng li (4) kan hmu a, a chanchin nena inkungkaihna nei thuziak atang chauhvin kan tarlang ang. Paulan, “Ani chu min chhinchhiahtu leh kan thinlunga zakhamna Thlarau min petu a ni” (2Kor1:22) a tih angin, Thlarau petu chu Pathian a ni a. Chu Thlarau chu mihringte hnenah engtin nge Pathianin a pek thin? tih chhanna kawng li (4) chu lo tarlang i la.
i) Chhandamtu Isua Krista zarah:
Thlarau Thanghlim chu Isua Krista zara chan theih a ni a. “Chu Thlarau Thianghlim chu Isua Krista min chhandamtu zarah chuan nasa taka kan chunga a leih kha” (Tita3:6)’ tiin kan hmu a. Chu chu Isua zirtir dan pawh a ni a, a tirtu emaw a petu erawh chu Pa/Pathian a ni (Joh14:26).
ii) Kut nghahin:
Tirh9:17-a kan hmuh angin, Paula chu Thlarau Thianghlim khata a awm theih nan, Isua tirhin, Ananian a chungah a kut a nghat a. Ananian kut a nghah zawhin, Thlarau Thianghlima khatin a awm nghal em tih kan hre lo va, a chunga Thlarau Thianghlim hnathawh nghal dan erawh kan hmu (Tirh9:18). Thlarau Thianghlim khata a awm thu hi Tirh13:9-ah kan hmu thung.
Pathian mite, a bikin Thlarauva khatte kut nghah avangin Thlarau Thianghlim hi Pathianin mite chungah a thlen tir thei tih hei hian a tichiang a. Ephesi khuaa Paulan rawng a bawl lai pawhin chutiang ang chu a thleng a; an ring zet a, simna baptisma an chang a, Paulan an chungah a kut a nghah hnuain, Thlarau Thianghlim chu an chungah a lo thleng ta a ni (Tirh19:2-6).
iii) Ngaihthlak leh rinin:
Rinna avanga Thlarau tiam hmuh theih a nih thu hi Gal3:14-ah Paula’n chiang takin a tarlang a. Amaherawhchu rinna hi Pathian thutak ngaihthlak emaw hriatna nena kal kawp tlat a ni (Gal3:2,5). “Amahah chuan nangni pawh thutak thu (in chhandamna Chanchin Tha chu) in ngaihthlaka, rin pawh in rin hnuin, amahah chuan Thlarau Thianghlim tiam chuan chhinchhiahin in awm kha” (Ephe1:13). Chuvang chuan Thlarau Thianghlim hi thutak ngaihthlaka, rin hnua thleng thei a ni tih hei hian a tichiang a. Ngaithlaa ring zawng zawngte chungah erawh a thleng nghal vek hran lo (Tirh19:2) a ni.
iv) Pathian fa nih avangin:
Pathian fa nihna hi Krista rin avanga chan a ni a (Gal3:26). A fa ni tawhte hnenah chuan, fa an nih avangin Pathianin a fapa Thlarau chu a rawn tir a, chu Thlarau zarah chuan ‘Abba (Ka pa)’ tiin an au theih phah thin a ni (Eph4:6). Pathian Thlarau hruaia awm apiangte chu Pathian fate an ni a (Rom8:14). A fate hnena Thlarau Thianghlim Pathianin a pek chu ‘Pathian fa nih chhianchhiahna’ a lo ni ta bawk a ni.
4. THLARAU THIANGHLIM HNATHAWH:
Kawng hrang hranga Thlarau Thianghlim hnathawh Paulan a tarlante hi a tam deuh avangin sawi zau a rem lovah ngai i la. A chanchin nena inkungkaihna nei Thlarau Thianghlim hnathawh kan hmuh theih zawng zawng erawh tarlan kan tum ang. Chhinchhiah a awlsam zawk nan hlawm li-ah then a ni. Thlarau Thanghlim hnathawh hriat chianna emaw hriat thar lehna hian mimal nunah hlawkna nasa tak a thlen theih avangin hengte hi an pawimawh em em a ni.
i) Rawngbawlna Kaihhnawih:
a) Thilmak tih tirtu a ni (Tirh13:9;19:11-12).
b) Zawlneite hnena thu sawitu a ni (Tirh28:25).
c) Rawngbawl tura buatsaihtu leh tirtu a ni (Tirh 13:2, 4).
d) Kohhran hotu atana mite siamtu leh buatsaihtu a ni (Tirh20:28).
e) Rawngbawltute thununa hruai thintu a ni (Tirh16:6;19:21; 20:22-23;21:4,11).
f) Pathian thuruk/thuril chhui chhuaktu, hriattirtu leh hril tura mite tirtu a ni (Eph3:5; 1Kor1:5; 2:10-12,13).
ii) Kristian Nun Kaihhnawih:
a) Zalenna thlentu a ni (2Kor3:17).
b) Pathian mite tipumkhattu a ni (Eph 4:3).
c) A mite tithianghlimtu a ni (Rom15:16; 1Kor6:11).
d) Mite hnena beiseina nasa tak petu a ni (Rom15:13).
e) Thinlunga Pathian hmangaihna leihtu a ni (Rom5:5).
f) Tisa chakna laka mite hum theitu a ni (Gal15:16-17).
g) Sualna leh thihna dan ata tichhuaktu a ni (Rom8:2;7:6).
h) A mite chak lohna pui a, tawngtai saktu a ni (Rom 8:16,17).
i) Taksa thi thei tinung theitu a ni (Rom8:10-11,13; 2Kor3:6).
iii) Chhinchhiahna Kawihhnawih:
a) Pathian ram chhinchhiahna a ni (Rom14:17).
b) Mite chhiar theih tura thinlunga thu ziaktu a ni (2Kor3:2-3).
c) A mite chhianchhiahtu a ni (Eph1:13; 2Kor1:21-22; 2Kor5:5; Eph4:30).
d) Thilmak leh chhinchhiahna hmanga mite awih tirtu a ni (Rom 15:18-19).
e) Pathian mi/Pathian Fa nihna tichiangtu leh nemnghettu a ni (Rom8:14;8:9;Rom8:16).
iv) Pathian Chibaibukna Kaihnawih:
a) Isua chawi sangtu a ni (1Kor12:3).
b) Mite Pathian biak (worship) tirtu a ni (Phil3:3).
c) Mite tawnghriatlohva thuruk Pathian hnena sawi tirtu a ni (1Kor14:2).
Heng bakah hian thuhrilru pakhat thu sawi hmangin a tlang i lo kawm teh ang; hetiangin, “Thlarau Thianghlim chuan - hla ringawt a sak tir lovang che a, a lam tir ringawt lovang che a, tawng hriat loh pawhin a tawng tir ringawt hek lovang che. Ngahdam pawh a dil tir ang che a, ngawi turin a ti ang che a, mahni inbih let tur pawhin a ti bawk thin ang che.”
5. KHAIKHAWMNA:
i) Grik thumal ‘Pneuma’ (niu-ma) chu bible-a Thlarau/thlarau sawina lar tak a ni a. He thumal hi kawng hrang hrangin Thlarau/thlarau chanchin sawi nan hman a ni.
ii) Bible lettute chuan Pathian Thlarau emaw Thlarau Thianghlim leh thlarau dang (khawvel atanga chhuak) thliar hran nan, hawrawp pui ‘T’ (Thlarau) leh hawrawp te ‘t’ (thlarau) an hmang thin.
iii) Hawrawp hmanga thliar hranna dan hmangin Thlarau/thlarau chu hlawm hnihin then a ni a. Chungte chu; Thlarau Thianghlim (a sawina thumal /tawngkam chi hrang hrangte nen) leh thlarau dangte (a sawina thumal/tawngkam chi hrang hrangte nen) an ni.
iv) Thlarau Thianghlim chu Pathian hnen atanga dawn a ni a. A dawn theih dan te chu; Chhandamtu Isua Krista zarah, Kut nghahin, ngaihthlak leh rinin, Pathian fa nih avangtein a ni.
v) Tirhkohte Thiltih bu-a Paula chanchin chuan tanna leh a lehkhathawnteahte hian Thlarau Thianghlim hnathawh chi hrang hrang tarlanna sawmhnih pahum (23) zet kan hmu a. Chungte chu; Rawngbawlna kaihhnawih, Kristian nun kaihhnawih, Chhinchhiahna kaihhnawih leh, Pathian chibaibukna kaihhnawih tiin hmun li-ah then a ni.
SAWI HO TUR:
‘Pathian faa (piang thar tawha) inngai, Thlarau Thianghlim chang ngai lo emaw a chhun khahna chang/dawng ngai lo’ hi thil awm thei a ni em? Thlarau Thianghlim chang turin mihringin tih tur a nei em? Nei ta se, chungte chu engte nge?
ZIRLAI PUITU:
Hawrawp pui ‘T’ & hawrawp te ‘t’: Hawrawp pui ‘T’ leh hawrawp te ‘t’ hman chungchangah hian mizo tawng bible thenkhatah chuan ‘hmaih emaw, an uluk tawk lohna’ hmuh tur a awm nual a. Chutiang bawkin sap tawng bibleahte pawh ‘S’ (Spirit-Thlarau) leh ‘s’ (spirit-thlarau) hman dan inang lo a nasa hle. Entir nan; Tirh 2:17-a ‘Thlarau’ (‘T’ hawrawp pui) chu Joela 2:28-ah chuan ‘thlarau’ (‘t’ hawrawp te) tia ziah a ni. Thlarau thuhmun rengah khan, bible lehlin tam tak chuan hawrawp pui leh hawrawp te an hman pawlh a ni. 1Kor2:12 “Thlarau Pathian hnen ami chu kan hmu zawk” tih hi sap tawng bible thenkhat (NRSV- New Revised Standard Version) chuan hawrawp pui ‘S’ (Spirit-Thlarau) an hman laiin, KJV (King James Version, edition thenkhat)-ah chuan hawrawp te ‘s’ (spirit-thlarau) a hmang a. 1Kor14:2-a, “Thlarauvah chuan thuruk a sawi a ni” tihah hian NRSV chuan hawrawp pui ‘S’(Spirit-Thlarau) a hmang a, KJV-ah chuan hawrawp te ‘s’ (spirit-thlarau) a hmang thung. Hawrawp pui leh hawrawp te hmangin an uluk theihtawpin an thliar chungin, Thlarau/thlarau thliar hran dan inang lo hi mizo leh sap tawng bible-ahte hian a tam em em a ni.
Paula Thlarau hriat dan leh pawm dana bul tumtu pali: Thuthung Hlui huna Pathian inpuanchhuahna te, Thuthlung Hlui leh Thar inkar huna Juda ho (intertestemental Judaism) rin dan te, Ringtu hmasate rin dan leh amah Paula tawnhriat ngeite tarlan a ni a. Heng atang hian Thuthlung Hlui huna Pathian inpuanchhuahna a chhawm dan chu zirlai huam chhungah tarlan tawh a ni. A bak 3 hi he tiang hian tarlang i la; Pathian Thlarau sawina atana thumal hman ‘Thianghlim’ (bible-ah hawrawt te ‘h- holy’, emaw ‘t-thianghlim’ hman a ni) hi Thuthlung Hluiah vawi thum (3) emaw chauh tarlan a nih laiin (Isa63:10-11; Sam51:11), Thuthlung Hlui leh Thar inkar huna Juda-te hman rim em em a ni thung. Chuvang chuan Paulan ‘Thlarau Thianghlim’ tawngkam a hmang uar pawh hi Thuthlung Hlui leh Thar inkar huna Judate Thlarau pawm dan a chhawm a ni thei. Tin, ringtute inpawl khawm zinga ‘Thlarau Thianghlim thlen/dawn/chan thu’ tarlanna tam tak hian, ringtu hmasate rin dan leh ama tawnhriat ngei atanga Thlarau a hriat dan leh pawm dan a tilang bawk a ni tiin Paula chanchin zirtute chuan an tarlang a ni (rf: Dic. of Paul & His Letters, p.404-405).
Rom9:1 (Thlarau Thianghlim): Rom9:1 (NRSV) & Rom14:17; 15:13,16 (KJV)-a ‘Holy Gosh’ chu Mizo bible-ah ‘Thlarau Thianghlim’ tiin tarlan a ni a. Tirh 16:6 -a ‘Holy Ghost’ (KJV) chu ‘Isua Thlarau’ tiin lehlin a ni thung. Rom15:30-a ‘Thlarau hmangaihna’ tia lehlin tur chu ‘Thlarau Thianghlim hmangaihna’ tiin lehlin a ni a. 1Kor2:12-ah ‘Thlarau chu Pathian hnena mi…’ a ti. 1Kor6:20-ah hian “In taksaah chuan Pathian chawimawi rawh u” tih a awm a. He thu vek hi KJV-ah chuan “In taksa leh thlarauvah chuan…” tiin a awm a, NRSV-ah chuan ‘thlarau’ hi a awm lo thung. 1Kor15:45-a Adama hnuhnung thlarau chu hawrawptein sap tawng leh mizo bible-ahte tarlan a ni a; Adama hnuhnung hi Isua a nih chuan hawrawp pui hman awm tak a ni.
Tirh19:21 & 20:22: Mizo bible-ah chuan he bung leh changah hian ‘rilru/rilruk’ tih loh chu Thlarau a lang lo. Saptawng bible-ahte chuan a awm.
2Kor3:6: He bung leh changah hian, “thlarau erawh chuan a tinung thin a” tiin hawrawp te ‘t’ hman a ni a, mahse sap tawng bible-ahte chuan hawrawp pui ‘S’ (Spirit-Thlarau) hman a ni.
Eph 2:22: Mizo bible thenkhatah Eph 2:22 hi a awm lo, Eph 2:32 a awm thung. Chhut sual palh niin a lang.
Kol1:8: Mizo bible thenkhatah chuan hawrawp te ‘t’ (thlarau) a hmang a, sap tawng bible-ahte chuan hawrawp pui ‘S’ (Spirit- Thlarau) a hmang thung.
Thlarau thar (Rom7:6): Mizo bible-ah chuan hawrawp te ‘t’ (thlarau) hman a ni a, sap tawng bible-ahte chuan (KJV, NRSV, NIV-New International Version) hawrawp pui ‘T’ (Spirit-Thlarau) hman a ni.
Thianghlimna Thlarau (Rom1:4): Mizo bible-ah hawrawp te ‘t’ (thlarau) hman a ni a, sap tawng bible-ahte chuan (KJV, NIV, NRSV) hawrawp pui ‘S’ (Spirit-Thlarau) hman a ni.
Fa nihna Thlarau (Rom8:15): Mizo bible-ah hawrawp te ‘t’ (thlarau) hman a ni a, sawp tawng bible-ahte chuan (KJV,NRSV) hawrawp pui ‘S’ (Spirit-Thlarau) hman a ni. NRSV bible-ah Rom8:15-a thlarau sawina atan hawrawp te a hmang hnuin, chang 15-a ‘thlarau’ sawina chiah chu chang 16-ah chuan hawrawp pui a hmang thung.
Zakhamna Thlarau (2Kor1:22; 5:5): Sap tawng bible-ahte chuan Zakhamna Thlarau a awm hran lo – “his Spirit in our hearts as a first instalment-NRSV; as a guarantee-KJV.” tia tarlan a ni a, Pathian Thlarau sawina a ni. Amaherawh chu ‘first instalment’ anga miin pawisa a dawnin, chu chuan; dawng tlak a nih zia te, a petuin a thawhpui zel dawn tihte a tichiang a, tin a thil dawn tawh bak pawh, lak emaw dawn lehtur a la awm zel tih a tichiang (guarantee) a ni. He tiang deuh hian, Thlarau chu Paula hnenah pek a ni tawh a, amah leh mi dangte pawhin chu Thlarau chu kawng hrang hrangin an changin an dawng chhunzawm zel dawn a. Chu Thlarau an dawn chuan ‘Pathianin a thawhpuiin, an tan thil a la tih sak zel dawn’ tih a tichiang tel bawk a. Chu chu zakhamna Thlarau a nih dan chu a ni.
Nunna petu Thlarau (1Kor15:45): Mizo bible leh sap tawng bible lar ber berahte chuan hawrawp te ‘t’ (thlarau) leh ‘s’ (spirit-thlarau) hman a ni a. Amaherawhchu saptawng bible thenkhatah (GNT-Good News Translation, NLT-New Living Translation) te chuan hawrawp pui ‘S’ (Spirit-Thlarau) an hmang a. ‘Adama hnuhnawng zawk’ hi Isua entirna a nih chuan, 1Kor15:45-a ‘thlarau’ tia bible tam takin an tarlan hi ‘Thlarau’ (hawrawp puia intan) a ni ngei tur a ni ang.
Thiltihtheihna, hmangaihna leh rilru fel tak neihna Thlarau (2Tim1:7): He thlarau hi mizo bible leh sap tawng bible tam takahte chuan hawrawp te ‘t’ (thlarau) emaw ‘s’ (spirit-thlarau)-a tarlan a ni. Pathian pek, Pathian hnen atanga chhuak ni bawk si chu ‘Thlarau’ tia ziah tur ni awm tak kha ‘thlarau’ tiin bible tam tak chuan an tarlang a. Sap tawng bible thenkhat; NIV, GNT, CEV (Contemporary English Version)-ahte chuan hawrawp pui ‘S’ a hmang thung a. ‘Thiltihtheihna, hmangaihna leh rilru fel tak neihna Thlarau chu Pathian Thlarau ngei a ni e’ an tihna tluk a ni. Kawng lehlamah, hawrawp te ‘t’ (thlarau) emaw ‘s’ (spirit-thlarau) hmang bible ho chuan, ‘Pathianin mihringte hnena thlarau a pek hi, Thlarau Thianghlim inrawlhna tel lo pawhin – hlauhna thlarau mai a ni lo va, thiltihtheihna te, hmangaihna leh rilru fel tak neihna a ni’ an tihnate pawh a ni thei bawk ang.
Finna leh hriatchian tirna Thlarau: Mizo leh sap tawng bible lar ber berahte chuan hawrawp te ‘t’ (thlarau) emaw ‘s’ (spirit) hman a ni a. Chutihlai chuan GNT, CEV leh ESV(English Standard Version)-ahte chuan hawrawp pui ‘S’ (Spirit - Thlarau) an hmang thung. ‘Finna leh hriat chian tirna Thlarau chu Pathian Thlarau/Thlarau Thianghlim ngei a ni e’ an tihna a ni. Pathian thu hrilhfiahtu thenkhat chuan; ‘Finna (wisdom) leh hriatchian tirna (revelation) thlarau hi, Amah hriatna kawnga Pathianin (Isua Krista, ropuina Pa) amite hnena a pek thin; Pathian atanga chhuak Thlarau ni si lo, mahse Pathian Thlarau hnen atanga thiltihtheihna emaw danglamna mihring thlarauva lo thleng thei a ni’ an ti bawk.
Thlarau dang sawina thumal leh tawngkam: Sawp tawng bible-ahte chuan thumal thuhmun ‘spirit’ (thlarau) hman deuh zel an ni a. Mizo bible thenkhatah chuan ‘spirit’ chu ‘thlarau, mihring rilru, ramhuai’ tia lehlin a nih avangin he thumal hman zah chungchangah hian chhut dan a inang lo thei ang. Heng thlarau sawina tawngkam chi hrang hrangte hi Thuthlung Hlui hnu lam Juda ho thuziak (literature) atanga Paulan a chhawm nia ngaih a ni.
Thlarau Thianghlim hnathawh: Thlarau rah leh Thlarau lam thilpekte pawh Thlarau Thianghlim hnathawh huam chhunga dah theih an ni a. Amaherawhchu he mi huam chhungah hian tarlan loh an ni.
_________________
DIARY:
1. 19. Vawiin Dt. 04.03.2023 (Saturday) hian A CONTENT-A ka dah tel reng – Simna, Thlarau mi/Thlarau rah, Chanchin Tha hril, etc te ka paih fel leh ta. Tihian 20 a chuanga a dik ta chiah mai. Simna drop a nih dan hi Diary No.18-ah ka tarlang tawh a, Thlarau mi/Thlarau rah ka drop chhan chu Penticost ni-a zir tur Thlarau Thianghlim lam kaihhnawih ka ziah tawh vang a ni a, tin Chanchin Tha hril lam ka drop nachhan chu Mission Sunday thuzir tur-ah he tiang hawi zawng hi ziah felsa ka neih tawh vang a ni.