Tuesday 29 October 2019

AW ZORAM, AW KAN ZORAM…


(Dt. 15th, Oct.2019-a FB-a ka post a ni a. Ka blog-ah hian kan dah tha mai mai ang e).


Vawiin tlai chu, zirtirtu rual chauh awm khawmna ‘WhatsApp group’ pakhatah hian kan thawhpui professor pakhatin ni 14.10.2019 issue, ‘Hindu Newspaper-a’ Mizoram HIV/AIDS dinhmun tarlanna kha, a inziahna lai column chawpin a lo post/forward a, “Kan unau Zoram kohhrante tawngtaipui ngei tura kohhran hote tihmakmawh?” tih ang deuhin comment a pe tel bawk a. Mizo zirtirtu 4 kan awm a, chhan ngaihna reng kan hre lo niin ka hria.

He chanchin hi social media-a a darh hlimin ka hre tawh a. Mahse rampawna awm kan nih avang leh tihtheih ka neih pachhiat ziate ngaihtuahin ka bengkhawn ta lem lo kha a ni a. Amaherawhchu, namen lova a darh takah chuan, ngawih reng a rem ta lo a ni ber awm e. Ka rilrua awm ang ang, kan luanliampui leh ngawt mai ang e.

1. ‘Central fund dawn tam loh hlauh vanga data dik tawk lo pe thin’ ang dawn dawna thu thang a awm a. Hei hi ka awih zawng a ni lo. A lo ni palh hlauh a nih erawh chuan ‘a titute’ hian Zoram min timualpho chiang hle a tih theih ang. Chutichung pawhin ka la ring phal lo a. He ti lo zawng hian, mimal rin dan ka nei thung a; tuna HIV/AIDS record kan neih aia sang zawk daih hi kan ramah a rukin an awm ka ring.

2. He tiang hi kan dinhmun a ni tih sawrhkar-in a hre reng a, a tihngaihna a hre lo a nih chuan, ‘engah nge kohhran thawhpuiah a sawm loh?’, a lo sawm reng maithei a, chutiang a nih pawhin, ‘ kohhranin a ngaih pawimawh takzet theih nan, engah nge sawrhkarin nasa taka 'aw' a chhuah loh?’

3. Kohhran hian, eng kohhran pawhin rawngbawlna dang hrulah HIV/AIDS leh a kaihhnawih thil hi a buaipui vekin a rinawm a. Tuna data thar ber? lo chhuak hian kohhran tinte hi, loh theih lovin THAPUI thawh turin min nawr chhuak vek thei se a va duhawm dawn em.

4. HIV/AIDS, Drugs abuse, leh social evil dangte do tur hian ZORAM hian mitin fan chhuak ngei tur MOVEMENT THAR a mamawh takzet a ni.

5. ‘Chanchin Tha hril’ hi hnapui bera nei chungin, KAN RAMAH PAWH HIAN RUSUM KAN THLAK NGEI TUR A NI. Chuti a nih loh chuan, kan aiawha kal Chanchin Tha buaipuitute hian hnung lam atangin mi nuihzatbur an hlawh ngei dawn. Zorama chanchin bawlhhlawhte avang hian hawi ngaihna hre lovin an la awm fo ang.

6. Fing phakar taka Sualin ringtute che thei lova min phuar beh a tumna a va ang em(?). Zoram kil tih deuhthaw a fan chhuak tawh a. Thlalai tlawntlai tha, pianken fuh tak tak, a then phei chu mi zahkai leh mi thothang tha tak takte pawh an ni hlawm awm e. Amaherawh chu, chutiang mite chuan HIV positive an neih tawh chuan, a ruk thei ang berin hmachhawn an thlang a, mi huaisen tlemte tih loh 90% vel hi chuan mi hriat an va hlau dawn em. Mi hriat an hlauh tawh chuan a DO TURIN CHAKNA RENG AN NEI TAWH LO tihna a ni a, a do tura tha thawh tumte thlawp tur pawhin an pen chhuak ngam tawh reng reng lovang. Do tur chuang awm lo, tang rual thei bawk si lo va, etc min siam a tum hi a ang a. A rukin kan ram thalai tha hi a chhat mek a tih theih mai em(?)

7. Tuna ka rawngbawlnaah hian kan kal dawnin, kohhran kan thlakhlelh luatah, phurna reng nei lovin kan kal a. Mahse haw leh tur anga ka inngaihtuah hian, tuna kan awmna hmun pan tura 'kal ka huphurh aia nasa fe zawkin' kan thlakhlelh em em zorama let hi kan huphurh hial tawh zawk em ka hre lo(?). A chhan chu, eng dang vang ni lovin, fate than len nana ka awh loh vang a ni. Chutiang chu ni mahse; Pathian avang te, Chanchin Tha avang te, kan ram a nih vang tein kan la haw leh ngei dawn a. Kan ram neih chhunah hian ‘a dam lo tuam dam turin' tih loah chuan, he ram hian kir leh tura thlakhlelh chhan tur (THIL THA?) a nei pachhe sawt ta hle a ni awm e(?)

KAN RAM HIAN HLIAMPUI A TUAR MEK…AW ZORAM…AW KAN ZORAM…

No comments:

Post a Comment

CHAW THA